Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanımı Bilgi Düzeyinin Değerlendirilmesi


Özet Görüntüleme: 55 / PDF İndirme: 30

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.10854849

Anahtar Kelimeler:

Akılcı ilaç kullanımı, bilgi, öğrenciler

Özet

Bu çalışma üniversite öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanımı (AİK) bilgi seviyelerinin ölçülmesi ve değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı tipte olan bu çalışmanın evrenini 2023-2024 eğitim öğretim yılı güz döneminde bir üniversitenin meslek yüksekokulunda öğrenim gören öğrenciler oluşturmaktadır. Çalışma gönüllülük esası ile Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik, İlk ve Acil Yardım, Optisyenlik, İş ve Uğraşı Terapisi, Çocuk Gelişimi ve Eczane Hizmetleri programında eğitim alan 632 öğrenciyle yürütülmüştür. Araştırmanın verileri, Kişisel Bilgi Formu ve Akılcı İlaç Kullanımı Ölçeği kullanılarak toplandı. Öğrencilerin %75’inin akılcı ilaç kullanımı bilgi düzeyinin yeterli olduğu tespit edilmiştir. Program bazında analizler incelendiğinde Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik ile Eczane Hizmetleri programı arasında anlamlı bir fark bulunmuştur. İlaçlarla ilgili bilgi kaynağına ulaşmada doktora başvurmak birinci sırada olmasına rağmen katılımcılar arasında AİK’e yönelik anlamlı farkı ilaç prospektüslerini okuyanlar oluşturmuştur. Diğer sosyodemografik özelliklerde anlamlı bir fark tespit edilememiştir. Sağlık durumlarına ve hasta olduklarındaki alışkanlıklara göre öğrencilerin doktora başvuranlarda AİK bilgi düzeyi yüksek olduğu belirlenmiştir. Hastalığının geçmesini bekleyenler ve bitkisel tedavi uygulayanlarda AİK bilgi düzeyi düşük olduğu saptanmıştır. Öğrencilerin ilaç kullanımına yönelik karşılaştırmalarda yakın tavsiyesi ile ilaç kullanmayanların AİK bilgi düzeyleri daha yüksektir. Basında reklamı yapılan ürünlerin tedavi amacıyla kullanımında hekime ve eczacıya danışarak kullananlar, kullanmayanların puan ortalamaları tanıdığıma ve komşuma sorarak kullanırım diyenlerden daha yüksektir.

Referanslar

Akkaya, A., Koçaşlı, S. 2022. Sağlık bilimleri fakültesinde öğrenim gören üniversite öğrencilerinin akılcı ilaç kullanımı ile ilgili bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(1), 246-256.

Altındiş, S., 2017. Akılcı ilaç kullanımına sistematik bir bakış. Journal of biotechnology and strategic health research, 1(2): 34-38.

Altun, U., Öner, F. S. K., Türk, A. B., 2022. üniversite öğrencilerinin akılcı ilaç kullanımına yönelik bilgi düzeylerinin ve davranışlarının incelenmesi. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Dergisi 3(3): 130-143.

Anonim, 2021. T.C Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, https://www.sanayi.gov.tr /anasayfa (Erişim Tarihi:07.10.2023).

Arslan, Ö., Ergün, A. 2022. Lise öğrencilerinin akılcı ilaç kullanımına yönelik bilgi ve davranışları. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 4(1): 16-27.

Aslan, R., Ilıman, E., Arslan, A. 2019. Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı ve akılcı ilaç kullanım düzeylerinin belirlenmesi. SMART Journal, 5(21): 1107-1116.

Beggi, B., Aşık, Z., 2019. Aile hekimliği polikliniğine başvuran hastaların akılcı ilaç kullanımı yönünden değerlendirilmesi. Ankara Medical Journal, 19(2): 251-260.

Bulut, A., Yiğitbaş, Ç., Yılmaz, M., 2023. Türkiye’nin doğusunda bir üniversitede çalışan öğretim üyelerinde akılcı ilaç kullanımı. Göbeklitepe Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(11): 61-66

Chauhan, I., Yasir, M., Kumari, M., Verma, M. 2018. The pursuit of rational drug use: understanding factors and interventions. Pharmaspire, 10: 48-54.

Çınar, A. S., Mercan, Y. 2020. Beş yaş altı çocuğu olan annelerin akılcı ilaç kullanım durumu ve etkileyen etmenler. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 14(4): 530-539.

Demirtaş, Z., Dağtekin, G., Sağlan, R., Alaiye, M., Önsüz, M. F., Işıklı, B., Kılıç, F. S., Metintaş, S. 2018. Akılcı ilaç kullanımı ölçeği geçerlilik ve güvenilirliği. Estüdam Halk Sağlığı Dergisi, 3(3): 37-46.

Ekenler, Ş., Koçoğlu, D., 2016. Bireylerin akılcı ilaç kullanımıyla ilgili bilgi ve uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 3(3): 44-55.

Elmas, A., Al Yahya, A. H., Gündoğdu, A., Timuroğlu, B., Güngör, B. B., Artvin, D., Duru, M., 2020. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi klinik öncesi dönem öğrencilerinin akılcı ilaç kullanımına yönelik bilgi, görüş ve davranışları. The Journal of Turkish Family Physician, 11(2): 68-82.

Hatipoğlu, S., Özyurt, B. C., 2016. Manisa ilindeki bazı aile sağlığı merkezlerinde akılcı ilaç kullanımı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(4): 1-8.

İncesu, E. 2017. Akılcı ilaç kullanımında sağlık okuryazarlığı: Bir kamu hastanesi yatan hastaları üzerine bir araştırma. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 4(1): 28-38.

Karakurt, P., Hacıhasanoğlu, R., Yıldırım, A., Sağlam, R. 2010. Üniversite öğrencilerinde ilaç kullanımı. TAF preventive medicine bulletin, 9(5): 505-12.

Karaman, A., Ayoğlu, T., Aydoğan, M. N., Kuğu, E., 2019. Hemşirelik öğrencilerinin akılcı ilaç kullanma durumları. Florence Nightingale Hemsirelik Dergisi, 27(2): 143-156.

Kaya, H., Turan, N., Keskin, Ö., Tencere, Z., Uzun, E., Demir, G., Yılmaz, T., 2015. Üniversite Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanma Davranışları. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 18(1): 35-42.

Kayaalp, SO., 2009. Rasyonel tedavi yönünden tıbbi farmakoloji., Pelikan Yayıncılık, Ankara, s.132-43.

Kılıç, R., 2020. Denizli ili Pamukkale ilçesindeki aile sağlığı merkezlerine başvuran yetişkinlerde akılcı ilaç kullanımı. Uzmanlık Tezi, Pamukkale Üniversitesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Denizli.

Kuloglu, Ç., Ekici, E., 2022. Ebeveynlerin akılcı ilaç kullanım tutumlarının incelenmesi. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, 16(2): 107-116.

Kurt O, Oğuzöncül A. F, Deveci S. E, Pirinçci E. 2020. Bir sosyal bilimler meslek yüksekokulu öğrencilerinin akılcı ilaç kullanımı konusunda bilgi ve davranışlarının değerlendirilmesi. Estüdam Halk Sağlığı Dergisi, 5(1):62-72.

Mutlu, G., Güngör, A., Çevik, A. B. 2023. Online akran eğitiminin hemşirelik öğrencilerinin akılcı ilaç kullanımına etkisi. Journal of Academic Research in Nursing (JAREN), 9(2).

Osemene, K. P., Lamikanra, A. 2012. A study of the prevalence of self-medication practice among university students in Southwestern Nigeria. Tropical Journal of Pharmaceutical Research, 11(4): 683-689.

Özişli, Ö., 2023. Akılcı ilaç kullanımı ve sağlık algısı arasındaki ilişki üzerine bir saha çalışması. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 10(94): 981–986.

Özkan, Ş. Aca, Z. 2020. Akılcı ilaç kullanımında sağlıklı yaşam becerilerinin etkisi. Sosyal Güvenlik Dergisi (Journal of Social Security), 10(2): 273-288.

Öztürk, H., Acar, F., 2021. Yükseköğretim öğrencilerinin akılcı ilaç kullanımına yönelik algı ve tutumlarının değerlendirilmesi: bir devlet üniversitesi örneği. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 7(1): 32-46.

Saygılı, M., Özer, Ö., Uğurluoğlu, Ö. 2015. Bir kamu hastanesinde hemşirelerin akılcı ilaç kullanımına yönelik bilgi ve davranışlarının değerlendirilmesi Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 8(3): 162-170.

Sisay, M., Mengistu, G., Molla, B., Amare, F., Gabriel, T. 2017. Evaluation of rational drug use based on World Health Organization core drug use indicators in selected public hospitals of eastern Ethiopia: a cross sectional study. BMC Health Services Research, 17: 1-9.

Soysal, A., Şahin, E. 2020. Akılcı ilaç kullanımı: üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 7(3): 175-182.

Şantaş, F., Demirgil, B., 2017. Akılcı ilaç kullanımına ilişkin bir araştırma İşletme Bilimi Dergisi (JOBS), 5(1): 35-48.

Şenel Tekin, P. 2019. Tıbbi sekreterlerde sağlık okuryazarlığı ve sağlıklı yaşam davranışları: öğrenci sekreterler boyutunda bir değerlendirme. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22(3): 577-598.

Şengül, B. N., Akyil, S. 2022. Farklı kuşaklarda akılcı ilaç kullanımı ve sağlık algısının incelenmesi. Hemşirelik Bilimi Dergisi, 5(3): 169-178.

Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., Ullman, J. B. 2013. Using multivariate statistics (Vol. 6, pp. 497-516). Boston, MA: Pearson.

Taş, A. 2021. Üniversite öğrencilerinin akılcı ilaç kullanımının istatistiksel değerlendirmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(4): 714-723.

Tekeli, H., Kiraz, E., 2020. Investigation of factors effecting antibiotics use of health services vocational school students. International Journal of Community Medicine and Public Health, 7(3): 865-871.

The World Health Organization (WHO). (1999). Guidelines for safe disposal of unwanted pharmaceuticals in and after emergencies. (https://apps.who.int/iris/b itstream/handle/10665/42238/WHO_EDM_PAR_99.2.pdf), (Erişim Tarihi:07.10.2023).

Uçman, T., Uysal, N. 2021. Yetişkin bireylerde akılcı ilaç kullanımı ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 3(2): 126-133.

Yılmaz, E., Yılmaz, E., Karaca, F., Uçar, S., Yüce, T. 2008. Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin ilaç kullanma durumlarının incelenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 3(8): 69-83.

Yılmaz, M., Durmaz, A., Tellioğlu, M., 2021. Kütahya 43 Nolu Aile Hekimliği Birimine Kayıtlı Yetişkinlerde Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Bilgi ve Davranışlarının Değerlendirilmesi. Smyrna Tıp Dergisi, 54-62.

İndir

Yayınlanmış

2024-03-22

Nasıl Atıf Yapılır

AŞIK, ihsan. (2024). Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanımı Bilgi Düzeyinin Değerlendirilmesi. MAS Uygulamalı Bilimler Dergisi, 9(1), 196–210. https://doi.org/10.5281/zenodo.10854849

Sayı

Bölüm

Makaleler