Diyabetli Bireylerde Diyabet Komplikasyon Risk Algısının ve Diyabet Öz Yönetim Algısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
Özet Görüntüleme: 479
/ 
PDF İndirme: 264
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.10614786Anahtar Kelimeler:
Diyabet, komplikasyon, özyönetim, riskÖzet
Bu çalışmanın amacı, diyabetli kişilerin diyabetik öz-yönetimlerinin, diyabetlerinden kaynaklanan komplikasyon tehlikesini değerlendirmeleriyle nasıl ilişkili olduğunu tespit etmektir. Araştırma kesitsel ve tanımlayıcı niteliktedir. En az 18 yaşında olan ve çalışmaya katılmak için onay veren 223 diyabetli kişi araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Çalışma verilerini toplamak için Diyabette Öz Yönetim Algısı Skalası, Diyabette Komplikasyonlara İlişkin Risk Algı Ölçeği ve Kişisel Veri Tanımlama Formu kullanılmıştır. Verileri analiz etmek için IBM SPSS 26.0 istatistiksel uygulaması kullanılmıştır. Çalışmada Diyabette Öz Yönetim Algısı Skalası 24.06±2.52 (orta düzey) olarak bulunmuştur. Diyabette Komplikasyonlara İlişkin Risk Algı Ölçeği alt boyutları toplam puanı risk bilgisi 2,44±0,48 (orta düzeyin üzerinde), bileşik risk bilgisi toplam puanı ise 2,58±0,26 (orta düzey) olarak bulunmuştur. Diyabette Komplikasyonlara İlişkin Risk Algısı Ölçeği ile Diyabette Öz Yönetim Algısı Skalası arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır (p<0.05). Bireylerin yaşı, diyabet süresi, eğitim alma durumunun diyabette öz yönetim algısını ve diyabette komplikasyonlara ilişkin risk algısını etkilediği görülmektedir. Sonuç olarak, diyabetin komplikasyonlarının en aza indirilebilmesi için diyabet özyönetim algısının ve diyabet komplikasyonları risk algısının yüksek olması gerekmektedir. Diyabet özyönetim algısı ve diyabet komplikasyonları risk algısının, bireyin almış oldukları eğitim, yaş, diyabet sürelerinin, endişenin ve iyimserliğin etkili olduğu görülmektedir. Başarılı bir diyabet özyönetimin sağlanması için bireylere verilen diyabet eğitiminin içeriğinin, süresinin ve eğitimin tekrarlanma durumunun gözden geçirilmesi, belirli aralıklarla bu eğitimin verilmesi, ayrıca bireyin psiko-sosyal açıdan değerlendirilmesi ve endişesini yönetebilmesi için profesyonel destek alması açısından yönlendirilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Referanslar
Abdullah, N., Attia, J., Oldmeadow, C., Scott, R.J., Holliday, E.G., 2014. The architecture of risk for type 2 diabetes: Understanding Asia in the context of global findings. International Journal of Endocrinology, 593982.
Akaltun, H., Ersin, F., 2016. Evde Bakım Hizmeti Alan Diyabetli Hastaların Diyabet Tutum ve Davranışlarının Belirlenmesi. DEUHFED, 9(4): 126-133.
Aydoğan, B., Aydın, A., İnci, M.B., Ekerbiçer, H., 2020. Tip 2 diyabet hastalarının hastalıklarıyla ilgili bilgi, tutum düzeyleri ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi. Sakarya Tıp Dergisi, 10(Özel Sayı): 11-23.
Aytemur, M., Vardar İnkaya, B., 2022. Diabetes mellituslu bireylerde diyabet komplikasyon risk algısının ve diyabet öz yönetim becerilerinin incelenmesi. Türkiye Diyabet ve Obezite Dergisi, 2: 121-130.
Bayındır Çevik, A., Özcan, Ş., 2020. Psychometric properties of the perceived diabetes self-management scale in turkish patient with type 2 Diabetes. Diyabet, Obesite, ve Hipertansiyonda Hemşirelik Forumu Dergisi, 12(2): 15-22.
Çelik, S., 2002. Tip 2 diyabetli hastaların bakıma ve tedaviye yönelik tutumlarının ve iyilik hallerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Daniel, M., Messer, L.C., 2002. Perception of disease severity and barriers to self care predict glysemic control in aboriginal persons with type 2 diabetes mellitus, Chronic Diseases in Canada, 23(5): 130-128.
Elkoca, A., 2010. Tip 2 diyabetli hastaların hastalığa karşı tutumları ve problem alanları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Gündoğdu, A.S., 2013. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği (TEMD). Diyabetes mellitüs ve komplikasyonlarının tanı, tedavi ve izlem klavuz, 6. Baskı. Ankara, Grafik Tasarım ve Yayın Hizmetleri.
Hjelm, K., Bard, K., Nyberg, P., Apelqvist, J., 2003. Religious and cultural distance in beliefs about health and illness in women with diabetes mellitus of different origin living in Sweden. International Journal of Nursing Studies, 40(6): 627-43.
Luo, X., Liu, T., Yuan, X., Ge, S., Yang, J., Li, C., Sun, W., 2015. Factors influencing self-management in Chinese adults with type 2 diabetes: A systematic review and meta-analysis. International Journal of Environmental Research and Public Health, 12(9): 11304-11327.
Özcan, Ş., 1999. Diyabetli hastalarda hastalığa uyumu etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Özgül, E., Yanık, Y.T., 2016. Tip 2 diyabetli bireylerin öz-yeterlilik düzeylerinin değerlendirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 19(3): 166-174.
Rashidi, M., Kıskaç, N., 2023. Diyabetli Bireylerin Öz Yönetim Algısı ve Sağlık Durumları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Gevher Nesibe Journal of Medical and Health Sciences, 8(4): 1184-1190.
Satman, İ., Yılmaz, T., 2001. Dünyada ve Türkiye’de obezite epidemiyolojisi. Aktüel Tıp Dergisi, 6: 9-12.
Satman İ. TURDEP-II Çalışma Grubu. 32. TEMH Kongresi, 13-17 Ekim 2010, Antalya.
Taşkın-Yılmaz, F., Karakoç-Kumsar, A., Celik, S., 2018. The Turkish validity and reliability study of the Risk Perception SurveyDiabetes Mellitus Scale. International Journal of Caring Sciences, 11(3):1597-1608.
Wallston, K.A., Rothman, R.L., Cherrington, A., 2007. Psychometric Properties of The Perseived Diabetes Self-Management Scale (PDSMS). Journal of Behavioral Medicine, 30: 395-401.
Walker, E.A., Caban, A., Schechter, C.B., Basch, C.E., Blanco, E., DeWitt, T., Kalten, M.R., Mera, M.S., Mojica, G., 2007. Measuring comparative risk perceptions in an urban minority population: The risk perception survey for diabetes. Diabetes Education, 33(1): 103-110.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Yayımlanan makalenin telif hakları yazarına aittir.
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 