İklim Değişikliğini Tolere Etmede Farklı Organik Gübrelerin Toprak Özelliklerine Etkisi


Özet Görüntüleme: 418 / PDF İndirme: 240

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.10026903

Anahtar Kelimeler:

İklim değişikliği, toprak organik maddesi, toprak karbonu, atmosferik karbon

Özet

İklim değişikliği önemli bir küresel sorundur. İklim değişikliğini azaltmak için sürdürülebilir tarım önemli bir tercihtir. Tarım toprakları, geçtiğimiz yüzyıllarda organik maddesini giderek kaybetmiştir. İklim değişikliğiyle mücadele için teşvik edilen uygulamalardan biri de toprak organik maddesinin arttırılmasıdır. Organik maddeyi artırmanın en iyi yolu ise organik gübre kullanımının yaygınlaştırılmasıdır. Organik gübre kullanımı; bir yandan zararlıları ve hastalıkları engellerken diğer taraftan ürün verimini ve toprak özelliklerini iyileştirebilmektedir. Toprakta karbon tutulması, CO2'in atmosferden uzaklaştırıldığı ve toprak karbon havuzunda depolandığı bir süreçtir. Bu derleme çalışmasının amacı, farklı özelliklere sahip organik kökenli gübre kullanımının; ister tarımsal faaliyetlerden kaynaklansın, isterse kentsel, endüstriyel veya ulaşım faaliyetlerinden kaynaklansın, atmosferik karbon düzeyini dengeleme ve atmosferik karbon artışının küresel ısınma üzerindeki olumsuz etkileriyle mücadeledeki yerini ele almaktır.

Referanslar

Abacıoğlu, E., Yatgın, S., Tokel, E., Yücesoy, P., 2020. Vermikompostun (solucan gübresi) üretimi ve bitki beslemesindeki önemi. Bartın University International Journal of Natural and Applied Sciences, 3(1): 1-10.

Anonim, 2018. Organomineral Gübre Çalıştayı Bildiriler Kitabı. Yönetici Özeti, (1. Baskı), İstanbul.

Anonim, 2023. İklim Değişikliği ve Tarım. (http://climatechange.boun.edu.tr/iklim-degisikligi-ve-tarim/), (Erişim Tarihi: 08.05.2023).

Albiach, R., Canet, R., Pomares, F., Ingelmo, F., 2001. Organic matter components and aggregate stability after the application of different amendment to a horticultural soil, biores. Technology, 76: 125–129.

Arevalo, C., Bhatti, J., Chang, S., Sidders, D., 2009. Ecosystem carbon stocks and distribution under different land-uses in North Central Alberta, Canada. Forest Ecology and Management, 257(8): 1776-1785.

Arıkan, Y., 2016. İklim değişikliği ve teknoloji uygulamaları. Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı.

(https://recturkey.files.wordpress.com/2016/11/adanzye_iklim_degisikligi_basucurehberi.pdf), (Erişim Tarihi: 08.05.2023).

Arısoy, R.Z., 2023. Doğrudan ekim sistemi. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Konya, 8.

(https://arastirma.tarimorman.gov.tr/bahridagdas/Belgeler/Teknik%20Bilgiler/dogrudan%20ekim%20sistemi.pdf), (Erişim Tarihi: 08.05.2023).

Aşık, B.B., Katkat, A.V., 2010. Evaluation of waste water sludge for possible agricultural use. Environmental Engineering and Management Journal. 9(6): 819-826.

Aşık, B.B., Aydınalp, C., Şağban F.O.T., Katkat, A.V., 2016. Agricultural use of waste water sludge from various sources with special emphasis on total and DTPA-extractable heavy metal content. Environment Protection Engineering, 42(1): 45-58.

Aydemir, O., İnce, F., 1988. Bitki Besleme. Dicle Üniversitesi. Eğitim Fakültesi Yayınları. No: 2.

Aykas, E., Yalçın, H., Çakır, E., 2005. Koruyucu toprak işleme yöntemleri ve doğrudan ekim. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 42(3):195-205.

Bayraç, N., 2010. Enerji kullanımının küresel ısınmaya etkisi ve önleyici politikalar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 11(2): 229-259.

Blanco-Canqui, H., Lal, R., 2007. Regional assessment of soil compaction and structural properties under no-till farming. Soil Science Society of America Journal, 71:1770-1778.

Bongiovanni, M., Lobartini, J., 2006. Particulate organic matter, carbohydrate, humic acid contents in soil macro and microaggregates as affected by cultivation. Geoderma, 136(3-4): 660-665.

Bot, A., Benites, J., 2005. The importance of soil organic matter; FAO: Rome, Italy, p. 94.

Caldeira, K., Wickett, M., 2003. Oceanography: Anthropogenic carbon and ocean pH. Nature, 425(6956): 365.

Campbell, C., Biederbeck, V., McConkey, B., Curtin, D., Zentner, R., 1998. Soil quality-effect of tillage and fallow frequency. Soil organic matter quality as ınfluenced by tillage and fallow frequency in a silt loam in Southwestern Saskatchewan. Soil Biology and Biochemistry, 31(1): 1-7.

Cantab, G.A., 2009. Soil carbon and organic farming. Soil Association.

Ciric, V., Belic, M., Nesic, N., Šeremesic, S., Pejic, B., Bezdan, A., Manojlovic M., 2016. The sensitivity of water extractable soil organic carbon fractions to land 67 use in three soil types. Archives of Agronomy and Soil Science, 62(12): 1654- 1664.

Çelik, I., Ortaş I., Kılıç, S., 2004. Effects of compost, mycorrhiza, manure and fertilizer on some physical properties of a chromoxerert soil. Soil and Tillage Research, 78(1): 5967.

ÇEM, 2018. “Toprak organik karbonu projesi, teknik özet”, T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı. Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye.

Díaz-Hernandez, J., 2010. Is soil carbon storage underestimated? Chemosphere, 80(3): 346-349.

Edwards, S., 2007. The impact of compost use on crop yields in Tigray, Ethiopia. Institute for Sustainable.

(http://www.fao.org/tempref/docrep/fao/010/ai434e/ai434e00.pdf), (Erişim Tarihi: 08.05.2023).

Elik, N., Sakin, E., 2021. Toprağa uygulanan farklı nem ve biyoçarın CO2-C Emisyonuna Ve NO3-NH4 İçeriğine Etkisi. Adyütayam, 9(1): 1-12.

Ferreras, L.A., Costa, J.L., Garcııa, F.O., Pecorarı, C., 2000. Effect of notillage on some soil physical properties of a structural degraded petrocalcic paleudoll of the Southern Pampa of Argentina, Soil and Tillage Research, 54: 31–39.

Ghani, A., Dexter, M., Perrott, K., 2003. Hot-water extractable carbon in soils: a sensitive measurement for determining impacts of fertilisation, Grazing and Cultivation. Soil Biology and Biochemistry, 35(9): 1231-1243

Golchin, A., Clarke, P., Oades, J.M., Skjemstad, J.O., 1995. The effects of cultivation on the composition of organic matter and structural stability of soils, Australian Journal of Soil Research, 33: 975-993.

Grandy, A.S., Loecke, T.D., Parr, S., Robertson, G.P., 2006. Long-term trends in nitrous oxide emissions, soil nitrogen, and crop yields of till and no-till cropping systems. Journal of Environmental Quality, 35(4): 1487-1495.

Grandy, A.S., Robertson, G.P., 2007. Land-use intensity effects on soil organic carbon accumulation rates and mechanisms. Ecosystems, 10(1): 59-74.

Grant, R.F., 1997. Changes in soil organic matter under different tillage and rotation: Mathematical modelling in Ecosys. Soil Science Society of America Journal, 61: 1159–1175.

Gregorich, E., Carter, M., Angers, D., Monreal, C., Ellert, B., 1994. Towards a minimum data set to assess soil organic matter quality in agricultural soils. Canadian Journal of Soil Science, 74(4): 367-385.

Gregorich, E.G., Beare, M.H., Stoklas, U., St-Georges, P., 2003. Biodegradability of soluble organic matter in maize-cropped soils. Geoderma, 113: 237– 252.

Gupta, R., Rao, D., 1994. Potential of wastelands for sequestering carbon by reforestation. Current Science, 378-380.

Güler, E.Ö., Börüban, C., 2019. Tarımsal üretimin ve ölçek etkisinin çevre kirliliği üzerindeki etkisinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(3):1-11.

Güzel, N., 1982. Toprak Verimliliği ve Gübreler. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 168.

Han, X., Gao, G., Chang, R., Li, Z., 2018. Changes in soil organic and ınorganic carbon stocks in deep profiles following cropland abandonment along a precipitation gradient across the Loess Plateau of China. Agriculture, Ecosystems Environment, 258: 1-13.

Hannah, L., Carr, J.L., Landerani, A., 1995. Human disturbances and natural habitat: A biome level analysis of a global data set. Biodiversity and Conservation, 4: 128-155.

Halvorson, A., Wienhold, B., Black, A., 2002. Tillage, nitrogen, and cropping system effects on soil carbon sequestration. Soil science society of America journal, 66(3): 906-912.

Heitkamp, F., Raupp, J., Ludwig, B., 2009. Impact of fertilizer type and rate on carbon and nitrogen pools in a sandy cambisol. Plant and Soil, 319(1-2): 259-275.

Houghton, R.A., 2007. Balancing the global carbon budget. Annual Review of Earth and Planetary Sciences, 35: 313-347.

Hoornweg, D., Bhada-Tata, P., 2012. What a Waste: a Global Review of Solid Waste Management.

İlik, L., 2019. Farklı gübre çeşitlerine uygulanan nitrifikasyon inhibitörünün topraktan n2o salınımını azaltma etkinliğinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.

Jeong, J., Kim, C., Lee, K., Bolan, N., Naidu, R., 2013. Carbon storage and soil CO2 efflux rates at varying degrees of damage from pine wilt disease in red pine stands. Science of the Total Environment, 465: 273-278.

Johnson, A., White, N., 2014. Ocean acidification: The other Climate Change Issue. American Scientist, 102(1): 60-63.

Kacar, B., Katkat, A.V., 2009. Gübreler ve Gübreleme Tekniği, (III. Baskı). Nobel Yayın No: 1119, Ankara.

Kantarcı, M.D., 2009. Isınma ve kuraklaşma sürecinde iç anadolu iklim değişikliği ve ormanların, ağaçlandırmaların ve rüzgâr perdelerin önemi. 1. Kuraklık ve Çölleşme Sempozyumu, Kongre Bildiriler Kitabı, 16-18 Haziran, Konya, s.155-162.

Kavdır, Y., Özcan, H., Ekinci, H., Yüksel, O., Yigini, Y., 2004. The Influence of clay content, organic carbon and land use types on soil aggregate stability and tensile strength. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 28: 155-162.

Kayıkçıoğlu, H.H., Okur, N., 2012. Sera gazı salınımlarında tarımın rolü. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(2): 25-38.

Kolar, L., Kuzel, S., Horacek, J., Cechova, V., Borova-Batt, J., Peterka, J., 2009. Labile fractions of soil organic matter, their quantity and quality. Plant, Soil and Environment, 55(6): 245-251.

Konakçı, M.E., Pak, Ö., 2016. Karbon, toprak – küresel ısınma. Sakarya Ticaret Borsası, No: 56.

Konca, Y., Uzun, O., 2012. Effect of animal waste on soil and environment/Hayvansal gübrelerin toprak ve çevre üzerine olan etkileri. 4th Congress of Soil Scientists of Azerbaijan, Kongre Bildiriler Kitabı, 23-25 Mayıs, Bakü.

Korucu, T., Kirişci, V., Görücü, S., 1998. Korumalı toprak işleme ve Türkiye’deki uygulamaları. Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi. Kongre Bildiriler Kitabı, 17-18 Eylül, Tekirdağ, s.321-333.

Kütük, C., Çaycı, G., 2010. Tavuk dışkılarının organik gübreye dönüştürülme yöntemleri. Kümes Hayvanları Kongresi, Kongre Bildiriler Kitabı, 07-09 Ekim, Kayseri.

Laik, R., Kumar, K., Das, D., Chaturvedi, O., 2009. Labile soil organic matter pools in a calciorthent after 18 years of afforestation by different plantations. Applied Soil Ecology, 42(2): 71-78.

Lal, R., 2004. Soil Carbon Sequestration to Mitigate Climate Change. Geoderma, 123(1-2): 1-22.

Lal, R., 2006. Carbon management ın agricultural soils. Journal of the Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change, 12: 303-322.

Lal, R., 2008. Carbon sequestration. Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences, 363(1492): 815-830.

Marriott, E.E., Wander, M.M., 2006. Total and labile soil organic matter in organic and conventional farming systems. Soil Science Society of America Journal, 70: 950-959.

Martın, P.J., Stephens, W., 2001. The Potential for Biomass Production on Restored Landfill Caps (ed: M.J. Bullard, D.G. Christian, J.D. Knight, M.A. Lainsbury, S.R. Parker) Aspects of Applied Biology, pp. 337-344.

Oelkers, E.H., Cole, D.R., 2008. Carbon dioxide sequestration: a solution to the global problem. Elements, 4: 305-310.

Ontl, T.A., Schulte, L.A., 2012. Soil carbon storage. Nature Education Knowledge 3(10): 35.

Ortas, İ., Lal, R., 2012. Long-term phosphorus application ımpacts on aggregate-associated carbon and nitrogen sequestration in a vertisol in the Mediterranean Turkey. Soil Science, 177(4): 241-250.

Ortaş, İ., 2018. Bioçar’ın toprak kalitesi ve bitki gelişimi üzerine etkileri. Organomineral Gübre Çalıştayı, Bildiriler Kitabı, Mayıs, İstanbul, s. 53-68.

Parlakay, O., Çelik, A.D., Kızıltuğ, T., 2015. Hatay ilinde tarımsal üretimden kaynaklanan çevre sorunları ve çözüm önerileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(2):17-26.

Poirier, N., Sohi, S., Gaunt, J., Mahieu, N., Randall, E., Powlson, D., Evershed, R., 2005. The chemical composition of measurable soil organic matter pools. Organic Geochemistry, 36(8): 1174-1189.

Scheffer, F., Schachtschabel, P., 1998. Lehrbuch der Bodenkunde. No: 491.

Schumacher, B. A., (2002). Methods for the determination of total organic carbon (TOC) in soils and sediments. United States Environmental Protection Agency Environmental Sciences Division National Exposure Research Laboratory.

Şensoy, S., Türkoğlu, N., Akçakaya, A., Ulupınar, Y., Ekici, M., Demircan, M., Atay, H., Tüvan, A., Demirbaş, H., 2013. Trends in Turkey Climate Indices From 1960 to 2010, 6th Atmospheric Science Symposium, 24-26 April, Istanbul.

Shıralıpour, A., Mc Connell, W., Smıth, W.H., 1992. Physical and chemical properties of soil as affected by municipal solid waste compost application, Biomass Bioenergy 3: 195–211.

Singh, G., Abrol, I., Cheema, S., 1988. Agroforestry on alkali soil: effect of planting methods and amendments on ınitial growth, biomass accumulation and chemical composition of mesquite (Prosopis juliflora (SW) DC) with ınter-space planted with and without karnal gras. Agroforestry Systems, 7(2): 135-160.

Slepetiene, A., Slepetys J., 2005. Status of humus in soil under various long-term tillage systems. Geoderma, 127(3-4): 207-215.

Soyergin, S., Uysal, E., Yalçınkaya, E., 2010. Organik meyve yetiştiriciliğinde toprak karbon içeriğindeki değişimler. Türkiye IV. Organik Tarım Sempozyumu, Kongre Bildiriler Kitabı, 28 Haziran-1 Temmuz, Erzurum.

Strosser, E., 2010. Methods for determination of labile soil organic matter: an overview. Journal of Agrobiology, 27(2): 49-60.

Şahin, G., Avcıoğlu, O.A., 2016. Tarımsal üretimde sera gazları ve karbon ayak izi. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 12(3): 157-162.

Tan, W., Zhang, R., Cao, H., Huang, C., Yang, Q., Wang, M., Koopal, L., 2014. Soil inorganic carbon stock under different soil types and land uses on the loess Plateau region of China. Catena, 121: 22-30.

TUİK, 2023. Seragazı Emisyon Envanteri (1990-2021) Haber Bülteni. (https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Sera-Gazi-Emisyon-Istatistikleri-1990-2021-49672&dil=1), (Erişim Tarihi: 08.05.2023).

Ussiri, D.A., Lal, R., 2017. Carbon sequestration for climate change mitigation and adaptation. Cham: Springer International Publishing.

Uzel, G., Gürlük, S., 2014. Türkiye’nin tarım kaynaklı sera gazı emisyonlarındaki durumu. XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, Kongre Bildiriler Kitabı, 3-5 Eylül, Samsun, s. 200-206.

Wild, A., 1993. Soils and the environment: An introduction. Cambridge, UK: Cambridge University Press.

Wildung, R.E., Garland, T.R., Buschom, R. L., 1975. The interdependent effects of soil temperature and water content on soil respiration rate and plant root decomposition in arid grassland soil. Soil Biology and Biochemistry, 7: 373–378.

Wolf, K., 2000. The fertile triangle. Food Products Press, NewYork.

Yadav, J., Singh, K., 1970. Tolerance of certain forest species to varying degree of salinity and alkali. Indian Forester, 96(8): 587-599.

Yıldız, N., 2012. Bitki Beslemenin Esasları ve Bitkilerde Beslenme Bozukluğu Belirtileri. Eser ofset matbaacılık, Erzurum.

Yıldız, N., 1996, Tarımsal faaliyetlerin çevre kirliliği üzerine etkileri. Atatürk Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Dergisi. 27(2).

Zeebe, R., Zachos, J., Caldeira, K., Tyrrell, T., 2008. Carbon emissions and acidification. Science, 321(5885): 51-52.

Zhang, H., 1994. Organic matter ıncorporation affects mechanical properties of soil aggregates. Soil and Tillage Research, 31: 263-275.

Zhao, W., Zhang, R., Huang, C., Wang, B., Cao, H., Koopal, L., Tan, W., 2016. Effect of different vegetation cover on the vertical distribution of soil organic and ınorganic carbon in the Zhifanggou Watershed on the Loess Plateau. Catena, 139: 191-198.

Zornoza, R., Munoz, M., 2017. Soil Management and Climate Change: Effects on Organic Carbon, Nitrogen Dynamics, and Greenhouse Gas Emissions. Academic Press.

Zou, X., Ruan, H., Fu, Y., Yang, X., Sha, L., 2005. Estimating soil labile organic carbon and potential turnover rates using a sequential fumigation–ıncubation procedure. Soil Biology and Biochemistry, 37(10): 1923-1928.

İndir

Yayınlanmış

2023-10-21

Nasıl Atıf Yapılır

DIZIKISA, T., & YILDIZ, N. (2023). İklim Değişikliğini Tolere Etmede Farklı Organik Gübrelerin Toprak Özelliklerine Etkisi. MAS Uygulamalı Bilimler Dergisi, 8(Özel Sayı), 1049–1068. https://doi.org/10.5281/zenodo.10026903

Sayı

Bölüm

Makaleler