Farklı Ems Dozlarıyla Oluşturulan Mutasyonların Nohutta (Cicer arietinum L.) Çimlenme Özelliklerine Etkisi

Özet

Yapay mutasyon oluşturmanın amacı arzu edilen özelliklerde varyasyonu artıracak kalıtsal değişiklikleri meydana getirmektir. İstenen genetik değişiklikleri elde etmek için, uygun mutajenlerin seçimi belli dozlarda kullanılabilirliklerine ve etkinliklerine bağlıdır. Bu çalışma, 10 farklı EMS dozunun (Ethyl Methane Sulfonate) Gökçe nohut çeşidinin çimlenme özelliklerine mutasyon oluşturma etkilerini saptamak amacıyla Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Biyoteknoloji laboratuvarında gerçekleştirilmiştir. Tohumlar 0 (kontrol), 10, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 90, 100 mM EMS ile muamele edilmiştir. EMS uygulanan tohumlar her petri kabında 25 tohum olacak şekilde tesadüf parselleri deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak çimlendirme kabininde çimlendirmeye bırakılmıştır. Çalışmada çimlenme oranı, çim kını ve çim kökü uzunluğu, çim kını ve çim kökü yaş ve kuru ağırlıkları incelenmiştir. Tüm incelenen özelliklerde uygulanan dozlar arasında önemli farklılık olduğu saptanmıştır. İncelenen özelliklerin tamamında en yüksek değerler kontrol grubundan elde edilirken, EMS dozlarının artması sonucunda tüm özellikler için düşüş yaşandığı, en düşük değerlerin 100mM dozundan elde edildiği belirlenmiştir. Çalışma sonucunda nohutta EMS dozunu arttırmanın, tohumların çimlenme oranı, fide özellikleri ve yaşayan sağlıklı bitki oranını düşürdüğü ve tüm özellikler üzerinden etkin mutasyonun 50-60 mM arası dozlardan elde edilebileceği belirlenmiştir.