Diyarbakır Koşullarında Bazı Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Genotiplerinin Morfolojik Özellikler ile Verim Öğeleri Yönünden Değerlendirilmesi
Özet Görüntüleme: 158
/ 
PDF İndirme: 163
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.7293631Anahtar Kelimeler:
Diyarbakır, ekmeklik buğday, hat, morfolojik, verimÖzet
Araştırma, Diyarbakır koşullarında bazı ekmeklik buğday genotiplerinin morfolojik özellikleri ile verim unsurlarını belirlemek amacıyla 2018-2019 buğday yetiştirme sezonunda yürütülmüştür. Araştırmada materyal olarak 8 adet ileri ekmeklik buğday hattı (Triticum aestivum L.) ve 12 adet tescilli çeşit kullanılmıştır. Deneme, tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmada çiçeklenme süresi (gün), bitki boyu (cm), başak uzunluğu (cm), başakta başakçık sayısı (adet), başakta tane sayısı (adet), başakta tane ağırlığı (g), bin tane ağırlığı (g) ve tane verimi (kg/da) özellikleri incelenmiştir. Çalışmada incelenen özellikler bakımından genotipler arasında önemli farklılıklar bulunmuştur. Elde edilen ortalama sonuçlara göre; çiçeklenme süresi 101.0-104.67 gün, bitki boyu 60.20-87.67 cm, başak uzunluğu 6.90-9.43 cm, başakta başakçık sayısı 15.33-17.87 adet, başakta tane sayısı 25.47-42.0 adet, başakta tane ağırlığı 0.79-1.38 g, bin tane ağırlığı 23.59-37.12 g ve tane verimi 102.66-251.92 kg/da arasında değişmiştir. Sonuç olarak; tane verimi bakımından 11 STEM 6106 ve 18 FHBSN 6439 hatlarının yüksek değer verdikleri ve bu genotiplerin Diyarbakır kuru koşullarında yetiştirilebilecek ümitvar genotipler oldukları tespit edilmiştir.
Referanslar
Adu, MO., Sparkes, DL., Parmar, A., Yawson, DO. 2011. ‘Stay Green’ in wheat: Comperative study of modern bread wheat and ancient wheat cultivars. ARPN Journal of Agricultural and Biological Science, 6(9):16-24
Akıncı, C. 2003. Bazı ekmeklik ve makarnalık buğday çeşit ve hatlarının kıyaslanması. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13- 17 Ekim, 2003, Tarla Bitkileri Islahı, I. Cilt 426- 430.
Bayhan, M., Özkan, R., Albayrak, Ö. ve Akıncı, C. 2019. Aşırı kurak sezonda ekmeklik buğday genotiplerinin performanslarının test edilmesi. 2. Uluslararası Mardin Artuklu Bilimsel Araştirmalar Kongresi. 23-25 Ağustos 2019., Mardin, s. 162-169.
Bayhan, M., Yorulmaz, L., Özkan, R., Yıldırım, M., Albayrak, Ö., Öner, M. 2022. Kurak koşullarda bazı ekmeklik buğday genotiplerinin performanslarının GGE biplot analizi yöntemi ile değerlendirilmesi, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 23(2): 88-95.
Çetin, Ö., Uygan, D., Boyacı, H., Öğretir, K. 1999. Kışlık buğdayda sulama-azot ve bazı önemli iklim özellikleri arasındaki ilişkiler. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-20 Kasım 1999, Adana, Cilt I, Genel ve Tahıllar, 151-156.
Doğan, Y., Kendal, E. 2012. Diyarbakır koşullarında bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) genotiplerinin tane verimi ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. YYÜ. Tar. Bil. Derg. 23(3): 199-208.
Erkul, A., Ünay, A. 2009. Üç ekmeklik buğday (Triticum astivum L.) melezinde kantitatif özelliklerin kalıtımı. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(2): 63-68.
Fischer, RA., Rees, D., Sayre, KD., Lu, ZM., Condon, AG., Largue, A. 1998. Wheat yield progress associated with higher stomatal conductance and photosynthetic rate and cooler canopies. Crop Science, 38(5): 1467-1475.
Hsu, P., Walton, P.D. 1971. Relationships between yield and its components and structures above the flag leaf node in spring wheat. Crop Science, 11(3): 190-193.
Jackson, P., Robertson, M., Cooper, M., Hammer, G. 1996. The role of physiological understanding in plant breeding: from a breeding perspective. Field Crops Research, 49(6): 11-37.
Karaman, M. 2013. Bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinin fizyolojik ve morfolojik özelliklerinin belirlenmesi. Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Diyarbakır. Yüksek Lisans Tezi, 95s. Diyarbakır, Türkiye, 2013.
Kızılgeçi, F. 2020. Diallel analysis of SPAD, yield component and nitrogen use efficiency of some bread wheat genotypes under low and high nitrogen levels. Fresenius Environmental Bulletin, 29(8):7071-7080.
Korkut, K.Z., Ünay, A. 1987. Tahıllarda başak taslağı gelişimi ile verim öğeleri arasındaki ilişkiler üzerine araştırmalar. TÜBİTAK, Türkiye Tahıl Sempozyumu, 6-9 Ekim, Bursa, TOAG: 329-336.
Kuşçu, A. 2006. Yazlık ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) veriminde son çeyrek yüzyılda gerçekleşen ilerlemenin morfolojik ve fizyolojik esasları. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Adana, 151s.
Mcvetty, P.B.E., Evan, L.E. 1980. Breeding methodology in wheat. ı. determination of characters measured on f spaced plants for yield selection in spring wheat. Crop Science, 20(4): 584-586.
Mut,Z., Albayrak, S., Töngel, Ö. 2006. Tritikale (Triticosecale Wittmack) hatlarının tane verimi ve bazı özelliklerinin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 12(1):56-64.
Nass, H.G. 1973. Determination of characters for yield selection in spring wheat. Can. J.ournal Plant Science, 53(8): 755-762.
Özen, S., Akman, Z. 2015. Yozgat ekolojik koşullarında bazı ekmeklik buğday çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(1): 35-43.
Öztürk, İ. ve Avcı, R. 2011. Ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) hatlarının bazı tarımsal, fizyolojik özellikleri ile stabiliteleri ve performanslarının belirlenmesi. 10. Tarla Bitkileri Kongresi. Konya, 725-732.
Öztürk, İ. ve Korkut, K. 2018. Ekmeklik buğday (Triticum aestivum L) genotiplerinde farklı gelişme dönemlerindeki kuraklığın verim ve verim unsurlarına etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2018; 15 (2): 128-137.
Peterson, R.G. 1994. Agricultural field experiments desin and analysis. Marcel Dekker, Corvallis, Oregon, 409s.
Reynolds, M.P., Sıngh, R.P., Ibrahım, A., Ageeb, O.A.A., Larguesaavedra, A., Quıck, J.S. 1998. Evaluating physiological traits to complement empirical selection for wheat in warm environments. Euphytica, 100(23): 84-95.
Reynolds, M.P., Delgado, M.I., Gutıerrez-Rodrıguez, M., Largue, A. 2000. Photosynthesis of wheat in a warm, ırrigated environment-ı: genetic diversity and crop productivity. Field Crops Research, 66(8): 37-50.
Rıchards, R.A., Rebetzke, G.J., Condon, A.G., Mickelson, B.J. 1996. Targeting traits to ıncrease the grain yield of wheat. Wheat Breeding Society of Australia, 6(4): 54-57.
Şahin, M., Aydoğan, S., Göçmen Akçacık, A., Taner, S. 2005. Orta Anadolu için geliştirilmiş bazı ekmeklik buğday genotiplerinin alveograf analizi yönünden değerlendirilmesi. Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Konya, Bitkisel Araştırma Dergisi, 2: 1–9.
Şengün, B. 2006. Ekmeklik buğday yeni ıslah hatlarında bazı agronomik ve kalite özellikleri. Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 79 sayfa, Aydın, 2006.
Tanskley, S.D., Nelson, J.C. 1996. Advanced back-cross qtl analysis: a method for the simultaneous discovery and transfer of valuable qtl form nadapted germplasm in to elite breeding lines. Theoretical Applied Genetics, 92(21): 191-203.
Yıldırım, A., Sakin, M.A., Gökmen, S. 2005. Tokat-Kazova koşullarında bazı ekmeklik buğday çeşit ve hatlarının verim ve verim unsurları yönünden değerlendirilmesi. aziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(1): 63-72
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2022 MAS Uygulamalı Bilimler Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 