Aspir’de Farklı EMS (Ethyl Methane Sulphonate) Dozlarının Etkisinin Belirlenmesi
Özet Görüntüleme: 22
/ 
PDF İndirme: 7
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.11665277Anahtar Kelimeler:
Aspir, mutasyon, EMS, kimyasal mutagenÖzet
Mutasyon ıslahında temel ilke, farklı yöntemlerle uygulanan değişik mutagen dozlarının ortaya çıkaracağı olumsuz ve olumlu varyasyonlar içerisinden amaca uygun olanların tespit edilip seçilmesidir. İstenilen niteliklerde varyasyonu arttıracak kalıtsal farklılıkları oluşturabilmek, uygun kimyasalların seçimi belirli dozlarda kullanılabilmesine ve etkinliğine bağlıdır. Bu çalışma, Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Biyoteknoloji laboratuvarında ve sera koşullarında yürütülmüştür. Çalışmanın amacı farklı EMS dozlarının aspirde incelenen özellikler üzerindeki etkisini belirlemektir. Tohumlara 0 (kontrol), 10, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 90, 100 mM EMS uygulaması yapılmıştır. EMS uygulaması yapılan tohumlar her petri kabında 20 tohum gelecek şekilde tesadüf parselleri deneme planına göre 4 tekerrürlü olarak çimlendirme denemesine alınmıştır. Sera koşullarında ise viyollere 4 tekerrürlü olarak 20 adet tohum ekilmiş ve çıkış oranı, kök uzunluğu, fide boyu, ilk yaprak uzunluğu, fide yaş ve kuru ağırlığı gibi özellikler incelenmiştir. İncelenen özellikler neticesinde dozlar arasında önemli denecek derecede farklılık olduğu belirlenirken, tüm özelliklerde en yüksek değerlerin kontrol grubunda olduğu sonucu ortaya konulmuştur. Artan EMS dozlarının incelenen özellik değerlerinde düşüşe neden olduğu, en düşük değerlerin ve ölümlerin en fazla 100mM dozundan elde edildiği sonucu rapor edilmiştir.
Referanslar
Anonim, 2014. Tarım ve Orman Bakanlığı, (www.faostat.fao.org, Erişim tarihi: 28.01.2014).
Akbay, G., 1988. Farklı EMS (Etyhl Methane Sulphonate) dozlarının uygulandığı tokak 157/37 (Hordeum Volgera L) iki sıralı arpa çeşidi tohumlarının farklı ortam ve sürelerle bekletilmesinin M1 bitkilerinin bazı özellikleri üzerine etkileri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları-107 Bilimsel Araştırmalar ve İncelemeler, 573:1.
Akıncı, C. Alp, A., Yıldırım, M., 2003. Seçilmiş bazı mutant makarnalık buğday hatlarının verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, Diyarbakır, s: 660-665.
Bahar, B., Akkaya M.S., 2009. Effects of EMS treatment on the seed germination in wheat. Journal of Applied Biological Sciences, 3(1): 59-64.
Baydar, H., Erbaş, S., 2007. Türkiye’de yemeklik yağ ve biodizel üretimine uygun aspir ıslahı, 1. Ulusal Yağlı Tohumlu Bitkiler ve Biodizel Sempozyumu, 28-31 Mayıs, Samsun, s:378-386.
Babaoğlu, M., 2006. Dünya’da ve Türkiye’de aspir bitkisinin tarihi, kullanım alanları ve önemi, (http://arastirma.tarim.gov.tr/ttae/Sayfalar/Detay.aspx?Sayfa-58 Erişim tarihi:20.01.2024).
Donini, B.T., Kawai, T., Micke, 1984. Spectrum of Mutant Characters Utilized in Devolopping Improwed Cultıvars. Selection in Mutation Breeding. IAE, 7-31.
Erdem, V.E., Karaaslan, D., 2023. Farklı organik gübre uygulamalarının bazı kolza (Brassica napus L.) çeşitlerinin verim unsurları üzerine etkisi. ISPEC Tarım Bilimleri Dergisi, 7(1):1-14.
Gaul, H., Grünewaldt, V., 1970. Indepented varation of gulm length and spike- ınternoda length of barley, Barley Genetics, 106-118.
Genç, İ., Yağbasanlar, T., 1994. Bitki Islahı. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Genel Yayın No:59. Adana
Johnson, R.C., Bergman, J.W., Flynn, C.R., 1999. Oil and meal characteristics of core and non-core safflower accessions from the USDA collection. Genetic Resources and Crop Evolution, 46: 611-618.
Khan, S., Wani, M.R., Parveen, K. 2004. Induced genetic variability for quantitative traits in Vigna radiata (L.) Wilczek. Pakistan Journal of Botany, 36(4): 845-850.
Kolsarıcı , Ö., Bayraktar, N., İşler, N., Mert, M., Arslan, B., 1995. Yağlı tohumlu bitkilerin tüketim projeksiyonları ve üretim hedefleri. TMMOB Türkiye Ziraat Müh. Teknik Kongresi Bildirileri. 1. Ankara. 467-483.
Kızıl, S., 1997. Diyarbakır ekolojik koşullarında aspir (Carthamus tinctorius L.)”de uygun ekim zamanının saptanması ve bitkisel boyar madde elde edilmesi üzerine bir çalışma. Yüksek lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
Lia, D., Mündel, H.H., 1996. Safflower (Carthamus tinctorius L.) International Plant Genetic Resources Institute. Rome, Italy. 83 p.
Nas, S., Gökalp, H., S., 1988. Bitkisel Yağ Teknolojisi. P.Ü. Müh. Fak. Yayınları. NO: 005: Denizli 329.
Nagl, K., 1968. Mutation experiments in durum wheat. Mutation Plant Breeding, 293-298.
Okcu, M., Tozlu, E., Dizikısa, T., Kumlay, A.M., Pehluvan, M., Kaya, C., 2010. Erzurum sulu koşullarında bazı aspir (Carthamus tinctorius L.) çeşitlerinin tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 41(1): 1-6.
Özkan, R., Bayhan, M., Öner, M., Yorulmaz, L., Akıncı, C., 2021. Theresults of mutations made with specific ems dose on chickpea (Cicer arietinum L.) germination properties. MAS Journal of Applied Sciences, 6(2): 234-239.
Pahlavani, M., 2005. Cointegration and Structural Change in the Exports-GDP Nexus: The Case of Iran, İnternational Journal of Applied Econometrics and Quantitative Studies, 2(4)
Rahamatalla, A.B., Babiker, E.E., Krishna, A.G. ve El Tinay, A.H., 1998. Changes in chemical composition, minerals and amino acids during seed growth and development of four safflower cultivars. Plant Foods for Human Nutrition, 52(2): 161-170.
Rupinder, S., Kole, C.R., 2005. Effect of mutagenic treatment with EMS on germination and some seeding parameters in mungbean. Crop Research, 30(2): 236-240.
Şehriali, S., Özgen, M. 1988. Bitki Islahı. Ankara Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Yayınları: 1059. Ders Kitabı: Ankara
Weiss, E.A., 2000. Safflower. In: Oilseed Crops, Blackwell Sci. Ltd., Victoria, Australia.
Genç İ., Kırtok Y., Ülger, A.C., Yağbasanlar, T., 1986. Çukurova koşullarında uygun buğday ıslahı üzerinde araştırmalar. TÜBİTAK Bitki Islahı Sempozyumu, 15-17 Ekim, İzmir.
Yorulmaz, L., Bayhan, M., Öner, M., Özkan, R., Akıncı, C., 2021. Effectsof different doses of EMS mutagen applications on seedlingproperties of barley (Hordeum vulgare L.). International Siirt Scientific Research Congress, 5-7 November, Siirt s:759-765.
Peşkircioğlu, H., 1995. Arpa (Hordeum vulgare L.)’ya uygulanan EMS (Ethyl Methane Sulphonate) ve gama ışınlarının M1 ve M2 bitkilerinin bazı özellikleri üzerine etkileri. Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, s.93, Antalya.
Ünver, S., 1989. Arpada uygulanan EMS (Ethyl Methane Sulphonate) dozları, yıkama suyu sıcaklık ve süresinin M1 ve M2 bitki özelliklerine etkileri. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, s:132, Ankara.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 MAS Uygulamalı Bilimler Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 