Çukurova Koşullarında Yetiştirilen Tatlı Sorgum Posasından Elde Edilen Peletlerin Bazı Fiziksel Özelliklerinin Belirlenmesi

Özet

Endüstride etanol amaçlı kullanılmak üzere özsuyu alınan tatlı sorgum sapları (posası), selüloz sanayisinde ham madde kaynağı veya pelet yapılarak ısı ve yakıt olarak da değerlendirilmektedir. Araştırmanın amacı, özsuyu alınmış bitki sapları (posa) ile yapılan peletlerin bazı fiziksel özelliklerini saptamaktır. Araştırmada, 21 farklı tatlı sorgum (Sorghum bicolor var. saccharatum (L.) Mohlenbr.) genotipi materyal olarak kullanılmıştır. Tarla Denemeleri, Çukurova (Adana) ikinci ürün koşullarında tesadüf blokları deneme desenine göre dört tekerrürlü olarak, 2016 ve 2017 yıllarında yürütülmüştür. Araştırmada bitkiler, salkımdaki tanelerin süt-hamur olum dönemine denk gelen dönemde hasat edilmiştir. Hasat edilen bitkilerin yaprakları ve salkımları alınıp, saplar sıkılarak özsuyu alındıktan sonra geriye kalan posa, kurutularak pelet yapılmıştır. Özsuyu alınmış tatlı sorgum sapları %10-15 nem içeriğine kadar kurutulup öğütüldükten sonra pelet (Zibro PM 3,0 E) makinesinden geçirilerek pelet haline getirilmiştir. Elde edilen peletlerde, nem (%), dayanıklılık direnci (%), yığın yoğunluğu (kg/m3), parça yoğunluğu (kg/m3), sertlik (Newton) ve nem alma direnci (%) gibi bazı fiziksel özellikler saptamıştır. Araştırmada, peletlerde yapılan analizler sonucunda iki yıllık ortalamalara göre, genotiplere göre değişmekle birlikte nem içeriğinin %3.50-8.01, dayanıklılık direncinin % 88.6-99.1, yığın yoğunluğunun 527-690 kg/m3, parça yoğunluğunun 1070-1291 kg/m3, sertlik 1396-3221 N ve nem alma direncinin %9.81-13.86 arasında değiştiği belirlenmiştir. Sonuç olarak çalışmada elde edilen peletlerin, incelenen fiziksel özellikler bakımından iyi kalitede peletler sınıfında yer aldığı görülmektedir. Ayrıca, biyokütle yoğunluğundaki ham maddenin pelet haline getirilmesi, işleme verimliliğinin artmasının yanı sıra nakliye ve depolama maliyetlerinin azalmasını sağlamaktadır.