Bazı Arpa (Hordeum vulgare L.) Genotiplerinde Verim ve Verim Komponentlerinin Farklı Analiz Teknikleri ile Yorumlanması
Özet Görüntüleme: 146
/ 
PDF İndirme: 136
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.7933259Anahtar Kelimeler:
Arpa, tane verimi, ısı haritası, GGE biplot, korelasyonÖzet
Arpa, yüksek protein ve β-glukan içeriği ile hayvan beslemede, kaliteli malt kaynağı olarak malt endüstrisinde, bazen de insan gıdalarında farklı oranlarda yer alarak önem arz etmektedir. Çalışmada, tüm özelliklerde genotipler arasında p<0.01 düzeyinde önemli farklılıklar olduğu ve iki farklı ana kümenin oluştuğu belirlenmiştir. Morfolojik ilişkilendirme esaslı ısı haritasına göre; birinci ana kümede; başakta tane sayısı (BTS), başak ağırlığı (BA) ve başak verimi (BV) yer almaktadır. İkinci ana kümede ise; başak uzunluğu (BU), tane verimi (TV) ve metrekarede başak sayısı (M2'BS) yer almıştır. İlaveten, incelenen özellikler bakımından; G2 ve G6 ileri kademe hatlarının en benzer, G1 ve G3’ün ise en farklı genotipler olduğu söylenebilir. M2'BS ve BU hariç incelenen tüm özelliklerde altı sıralı arpa genotiplerinin iki sıralı genotiplerden daha üstün olduğu görülmüştür. Tüm analiz yöntemleri birarada değerlendirildiğinde M2'BS’nin tane verimi ile yüksek oranda (r= 0.5544**) ilişkili olduğu belirlenmiştir. Çalışmada; G7 ve G9 ileri kademe hatlarının TV yönüyle tüm kontrol çeşitlerden üstün olduğu görülmüştür. Fakat, kesin yorum yapabilme adına çalışmanın en az bir yıl daha tekrar edilmesi faydalı olacaktır.
Referanslar
Akkaya, S., Kara, B., 2018. Ekmeklik buğdayda ahır ve yeşil (karabuğday, fiğ) gübre uygulamalarının verim ve kaliteye etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(1):1-8.
Aktas, B., 2019. Assessment of value for cultivation and use (vcu) trial data by GGE-biplot analysis in bread wheat (Triticum aestivum L.). Applied Ecoloji and Environment Research, 17(6):12921-12936.
Aktas, H., 2016. Tracing highly adapted stable yielding bread wheat (Triticum aestivum L.) genotypes for greatly variable South-Eastern Türkiye. Applied Ecoloji and Environment Research, 14(4):159-176.
Altan, A., Yağcı S., Maskan, M., Göğüş F., 2006. Arpanın ürün bazında değerlendirilmesi. Türkiye 9. Gıda Kongresi; 24-26 Mayıs 2006, Bolu, 495-498.
Altuner, F., Oral, E., Ülker, M., 2018. Bazı arpa (Hordeum vulgare L.) çeşitlerinde verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi, 7(2):11-22.
Anonim., 2019. Yıldız Bitkisel Ürünler Tohumculuk ve Tarım San. A.Ş. Toprak analiz laboratuvar kayıtları. (Erişim tarihi: (05.07.2019).
Bayram, S., Öztürk, A., Aydın, M., 2017. Ekmeklik buğday genotiplerinin Erzurum koşullarında tane verimi ve verim unsurları yönünden değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 27(4): 569-579.
Çelik, H.M., 2020. Bazı arpa (Hordeum vulgare L.) çeşitlerinde verim, verim unsurlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Çığ, F., Erman, M., Sönmez, F., Uçar, Ö., Bilmez Özçınar, A., Soysal, S., 2021. Farklı iki sıralı arpa (Hordeum vulgare conv. distichon) çeşitlerinin siirt ili ekolojik koşullarında bazı tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. MAS Journal of Applied Sciences, 6(3):524-530.
Demir, İ., Tosun, M., 1991. Ekmeklik ve makarnalık buğdaylarda verim ve bazı verim komponentlerinin korelasyonu ve path analizi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(1):7-24.
Dofing, S.M., Knight, C.W., 1992. Alternative model for path analysis of small grain yield. Crop Science, 32:487-489.
Gebeyehou, G., Knott, D.R., Baker, R.J., 1982. Rate and duration of grain filling in durum wheat cultivars. Crop Science, 22:337-340.
Genstat, 2009. Genstat For Windows (12th edition) Introduction. –VSN International, Hemel Hempstead.
Gürbüz, M., Karabulut, M., 2009. Socio-economic similarity analysis in countries gaining their ındependence with the dissolution of the SSCB, Bilig, 50:31-50.
Kalaycı, M., 2005. Örneklerle Jump Kullanımı ve Tarımsal Araştırma İçin Varyans Analiz Modelleri. Anadolu Tarımsal Araştırma Enst. Müd. Yayınları. Yayın No: 21. Eskişehir.
Karaman, M., 2022. Muş koşullarında ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) genotiplerinin verim ve verim bileşenleri bakımından değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(1):125-136.
Karaman, M., 2023. Relationship between physiological characteristics and grain yield of triticale genotypes. Bangladesh Journal of Botany, 52(1):187-196.
Karaman, M., Bayram, S., Şatana, E., 2023. Assessment of bread wheat genotypes (Triticum aestivum L.) with GGE biplot and AMMI model in multiple environments. Romanian Agricultural Research, 40:1-10.
Koçak, M.Z., 2021. Türkiye’nin farklı lokasyonlarından elde edilen keten (Linum usitatissimum L.) çeşit ve genotiplerinin morfolojik ve moleküler karakterizasyonu. Doktora Tezi, Igdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Iğdır.
Koltan Yılmaz, Ş., Patır, S. 2011. Kümeleme analizi ve pazarlamada kullanımı. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 2(1): 91-113.
Köten, M., Ünsal, S., Atlı, A., 2013. Arpanın insan gıdası olarak değerlendirilmesi. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1:51-55.
Kumbhar, M.B., Larik, A.S., Hafiz, H.M., Rind, M.J., 1983. Interrelationship of poly-genic traitsaffecting grain yield in Triticum aestivum L. Wheat information Services, 57:42-45.
Metsalu, T., Vilo, J., 2015. ClustVis: a web tool for visualizing clustering of multivariate data using Principal Component Analysis and heatmap. Nucleic Acids Research, 43:566-570.
Olgun, M., Partigöç, F., Yıldırım, T., 1999. Erzurum şartlarında buğday ıslahında tartılı derecelendirme yönteminin kullanılması. Orta Anadolu ’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu, 8-11 Haziran, Konya. 70-76.
Öztürk, İ., Avcı, R., Kaya, R., Vulchev, D., Popova, T., Valcheva, D., Dimova D., 2014. Bazı arpa (Hordeum vulgare L.) genotiplerinin edirne koşullarında verim ve bazı tarımsal özelliklerinin incelenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 23(2):41-48.
Paunovic, M.M. A.S., Bokan, N., Veljkovic, B., 2006. Grain yield of new malting barley cultivars in different agroecological conditions. Acta Agriculturae Serbica, 22, 29-35.
Sever, G., 2019. Kırşehir ekolojik koşullarında bazı iki sıralı arpa çeşitlerinin (Hordeum vulgare L.) verim ve verim öğelerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma. Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırşehir.
Sirat, A., Sezer, İ., 2016. Bazı iki sıralı arpa (Hordeum vulgare conv. distichon) çeşitlerinin verim ve verim unsurları ile bazı kalite özellikleri üzerine bir araştırma. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25 (Özel sayı-1):151-157.
Sönmez, A.C., Olgun, M., Yüksel, S., Belen, S., Yılmaz, Y., Çakmak, M., Karaduman, Y., Akın, A., Önder, O., 2020. Determination of some malting quality traits of barley (Hordeum vulgare L.) breeding material and relationships between these traits. Black Sea Journal of Agriculture, 3(2):155-161.
Stavridou, E., Lagiotis, G., Kalaitzidou, P., Grigoriadis, I., Bosmali, I., Tsaliki, E., Tsiotsiou, S., Kalivas, A., Ganopoulos, I., Madesis, P., 2021.
Characterization of the genetic diversity present in a diverse sesame landrace collection based on phenotypic traits and EST-SSR markers coupled with an HRM analysis. Plants, 10:656.
Şener, A., Atar, B., Kara, B., 2020. Bazı iki ve altı sıralı arpa (Hordeum vulgare L.) çeşitlerinin Isparta koşullarında performansları. Türk Doğa ve Fen Dergisi, 9(Özel Sayı): 4-45.
Taşcı, R., Bayramoğlu, Z., 2017. Arpa çeşitlerinin üretim, pazarlama ve işleme açısından önemi. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(8):923-934.
TÜİK, 2021. Türkiye İstatistik Kurumu. http://tuik.gov.tr (Erişim tarihi: 01.04.2023).
Yan, W., 2001. GGE biplot-A windows application for graphical analysis of multi-environment trial data and other types of two-way data. Agronomy Journal, 93:1111-1118.
Yan, W., Tinker, N.A., 2005. An integrated biplot analysis system for displaying, interpreting, and exploring genotype × environment interaction. Crop Science, 45(3):1004-1016.
Yan, W., Kang, M.S., Ma, B., Wood, S., Cornelius, P.L., 2007. GGE biplot vs. AMMI analysis of genotype by environment data. Crop Science, 47:643-655.
Yılkan, Y., Öztürkci, Y., Arpalı, D., Akkol, S., 2020. Van ekolojik koşullarında iki sıralı arpa çeşitlerinde fenolojik dönemler, tane verimi ve bazı verim bileşenleri arasındaki ilişkiler. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 30(4):751-760.
Yüksel S., İkincikarakaya Ünver S., Sönmez, A.C., Belen, S., Yıldırım, Y., 2017. Eskişehir ekolojik koşullarında bazı arpa (Hordeum vulgare L.) hat ve çeşitlerinin verim ve verim öğeleri üzerine bir araştırma. Konya Selçuk Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 20(Özel Sayı):252-257.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 MAS Uygulamalı Bilimler Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 