Türkiye Sığır Eti Üretim ve Tüketimine Ekonomik Bakış

Özet

Kırsal ekonominin lokomotifi konumunda olan hayvancılık sektörü, nüfusun dengeli beslenmesinde önemli rol oynayan hayvansal gıdaların üretimi, gıda güvenliği ve güvencesinin sağlanması, kırmızı et ve süt ürünleri başta olmak üzere hayvancılığa dayalı sanayiye hammadde temini, milli gelir, istihdam ve dış ticarete katkı sağlanması gibi fonksiyonlara sahiptir. Türkiye’ de 2021 yılı itibariyle toplam kırmızı et üretiminin % 74.83’ ünü (1.460.719 ton) sığır eti oluşturmaktadır. Sığır besiciliğinde maliyeti oluşturan masraf unsurları içerisinde %50-60’ını besi materyali ve %25-40’ını yem giderleri oluşturmaktadır. Yüksek maliyetler ile hayvancılık faaliyetine devam edemeyen genç nüfusun, köyden kente göçünün artması kırsal alanda nüfusun azalmasına sebep olmuştur. Türkiye’de 2017 yılında 1-49 baş sığır kapasiteli 250.836 adet küçük ölçekli işletme mevcutken, 2021 yılında bu sayı % 19.79 oranında azalarak 201.177 adet işletme olarak kaydedilmiştir. Kaba yem ihtiyaçlarının hammadde kaynağını büyük oranda yem bitkileri ve çayır-meralar oluşturmaktadır. Türkiye’de 2021 yılı verilerine göre mera kuru ot üretimi ortalama 700 kg hektar^-1 iken, Avrupa’ da çayırlarda 5.8 ton hektar^-1, meralarda ise 1.3 ton hektar^-1 üretim olmaktadır. Belli dönemlerde gümrük vergisi avantajıyla beraber canlı hayvan ve karkas kırmızı et için uygulanan ithalat politikaları iç piyasa fiyatlarında dalgalanmalar oluşturmuştur. Artan nüfus ve et tüketim talebi göz önüne alındığında, sektörde ileriye dönük akılcı üretim planlamalarının ve yatırım programlarının yapılması gerekmektedir. Kırmızı ette piyasa arz-talep dengesinin kurulması, orta ve uzun vadede kademeli olarak kasaplık hayvan ve karkas et ithalatının azaltılması, çayır-meraların güçlendirilmesi, yerli üreticiyi maliyet ve karlılık temelinde destekleyecek politikaların uygulanması gerekmektedir.