Akkaraman ve Lalahan Koyununda (Kıvırcık x Akkaraman G1) Yaşama Gücü ve Büyüme Gelişme Özellikleri
Özet Görüntüleme: 322 / PDF İndirme: 242
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.7379605Anahtar Kelimeler:
Akkaraman, Lalahan koyunu, kuzu, vücut ölçüleri, yaşama gücü, büyüme gelişmeÖzet
Çalışmanın amacı Akkaraman ve Lalahan koyununda (Kıvırcık x Akkaraman G1) yaşama gücü ve büyüme gelişme özelliklerinin incelendiği çalışmaların derlenmesidir. Akkaraman, Türkiye yerli koyun ırkları içerisinde en yüksek sayıya ve en fazla yetiştirme alanına sahip bir ırk olup adaptasyon kabiliyeti ve verim özellikleri ile ön plana çıkmış; ıslah çalışmalarında melezlemede sıklıkla tercih edilen bir ırk olmuştur. Kıvırcık ırkı, Marmara Bölgesi başta olmak üzere yaygın olarak yetiştirilen bir diğer yerli koyun ırkı olup, döl verimi ve süt verimi bakımından yüksek değerlere sahiptir. Döl verimi ve süt veriminin yanı sıra Kıvırcık ırkı, kuzu eti üretiminde de ilk sırada yer almaktadır. Kıvırcık x Akkaraman geriye melezlemesi ile elde edilen Lalahan koyununda her iki ırkın verim özelliklerinin bulunduğu, morfolojik özellikler ve kuzu eti üretimi bakımında Kıvırcık ırkı ile benzerlik gösterdiği bildirilmektedir. Koyun yetiştiriciliğinde en önemli döl verimi parametresi olan döl verimi ile kuzularda büyüme gelişme özellikleri göz önüne alındığında Akkaraman ve Kıvırcık ırklarında bakım besleme, bireysel farklılıklar gibi sebeplerle geniş bir varyasyon olduğu görülmektedir. Kıvırcık x Akkaraman G1 olan Lalahan koyunu hakkında ise bu özellikler hakkında fazla çalışma bulunmamaktadır. Gerek yerli ırklar gerekse yerli ırkların melezleri hakkında güncel çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.
Referanslar
Akçapınar, H., Özbeyaz, C., Ünal, N., Avcı, M. 2000. Kuzu eti üretimine uygun ana ve baba hatlarının geliştirilmesinde Akkaraman, Sakız ve Kıvırcık koyun ırklarından yararlanma imkanları I. Akkaraman koyunlarda döl verimi, Akkaraman, Sakız x Akkaraman F1 ve Kıvırcık x Akkaraman F1 kuzularda yaşama gücü ve büyüme. Turk J Vet Anim Sci., 24:71-79.
Akçapınar, H. 2000. Koyun yetiştiriciliği, yenilenmiş 2. baskı. İsmat Matbaacılık Ltd. Şti., Ankara.
Akçapınar, H., Özbeyaz, C. 2021. Temel Hayvan Yetiştiriciliği Bilgileri. Medisan, Ankara.
Akçapınar, H., Ünal, N., Özbeyaz, C. 2001. Kuzu eti üretimine uygun ana ve baba hatlarının geliştirilmesinde Akkaraman, Sakız ve Kıvırcık ırklarından yararlanma imkanları II. Kuzularda bazı vücut ölçüleri ve toklularda bazı verim özellikleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 41(1): 25-34.
Aktaş, A.H., Doğan, Ş. 2014. Effect of live weight and age of Akkaraman ewes at mating on multiple birth rate, growth traits, and survival rate of lambs. TurkishJournal of Veterinary and Animal Sciences, 182:176-82.
Aktaş, A.H., Dursun, S. Dogan, Ş., Kiyma, Z., Demirci, U., Halici, I. 2015. Effects of ewe live weight and age on reproductive performance, lamb growth, and survival in central anatolian merino sheep. Archives Animal Breeding, 58(2): 451-59.
Alarslan, E., Aygün, T. 2019. Determination of growth and some morphological traits of Kıvırcık lambs in Yalova. J. Anim. Prod., 60 (1): 39-50.
Altın, T., Çelikyürek, H. 1996. Kalıntı sütle kuzu büyütmenin koyunların süt verimine etkisi. YYÜ, Zir. Fak. Derg., 6(1):173-184.
Arıtürk, E., Akçapınar, H., Aydogan, M., Bayrak, S. 1987. Karayaka koyun ırkının melezleme ile ıslahı. Doğa Türk Vet. ve Hay. Derg., 11(1): 1-6.
Aytaç, M. 2004. Akkaraman, Sakız x Akkaraman F1 ve G1 ile Kıvırcık x Akkaraman F1 ve G1 genotiplerinde verim özellik¬leri. Doktora Tezi. Tez No: 158335. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Bulmus, S. 1991. Hampshire Down x Kıvırcık melezlemesi yoluyla kaliteli kesim kuzuları elde edilmesi imkanları üzerinde araştırmalar (doktora tezi, basılmamış). F.Ü, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Cengiz, F., Gökdal, Ö., Ülker, H., Karakuş, F., Temur, C. 2002. Karakaş koyunlarının et verim özelliklerinin ıslahında Ile de France x Akkaraman (Fı) melezi genotipinden yararlanma olanaktarı. TÜBİTAK TOGTAG-TARP-2427 Nolu Proje Kesin Sonuç Raporu.
Çankaya, S., Altop, A., Kul, E., Erener, G. 2009. Faktör analiz skorları kullanılarak Karayaka kuzularında canlı ağırlık tahmini. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi 24(2): 98-102.
Çolakoğlu, N., Özbeyaz, C. 1999. Akkaraman ve Malya Koyunlarının Bazı Verim Özelliklerinin Karsılaştırılması. Tr. J. of Veterinary and Animal Sicences, 23(1999): 351-360.
El Fadili, M., Leroy, P.L. 2001. Estimation of additive and non-additive genetic parameters for reproduction, growth and survival traits in crosses between the Moroccan D’man and Timahdite sheep breeds. J. Animal Breeding and Genetics, 118: 341-353.
Erol, H. 2013. Lalahan koyunu. Başlıklı tanıtım broşürü. Medisan yayınevi, Ankara.
Erol, H., Akçapınar, H., Özbeyaz, C., Özdemir, P., Ünal, N. 2017. Lalahan Koyununda (Kıvırcık x Akkaraman G1) Döl Verimi ve Bazı Morfolojik Özelliklerin İncelenmesi. Lalahan Hay. Araşt. Enst. Dergisi, 57(2): 69-76.
Esen, F. 1997. Akkaraman, Sakız x Akkaraman melez (Fı) kuzularda verim özellikleri. Fırat Üniv Sağ Bil Ens Doktora Tezi, Elazığ.
Gaskins, C.T., Snowder, G.D., Westman, M.K., Evans, M. 2005. Influence of body weight, age, and weight gain on fertility and prolificacy in four breeds of ewe lambs. Journal of Animal Science, 83(7):1680-89.
Gökdal, Ö. 1998. Karakaş koyunlarının süt ve döl verimleri ile dış yapı ve büyüme-gelişme özellikleri. YYÜ Fen Bil. Enst. Zootekni Ana Bilim Dalı. Van. Basılmamış doktora tezi.
Gökdal, Ö., Ülker. H., Temur. C., Oto, M., Budağ. C. 1999. Köylü koşullarında yetiştirilen Karakaş kuzularının sütten kesim dönemine kadarki büyüme gelişme özellikleri ile vücut ölçüleri. YYÜ Zir. Fak. Tarım Bil. Derg. 9(1): 41-49.
Gökdal, Ö., Ülker. H., Oto, M., Temur. C., Budağ. C. 2000. Köylü koşullarında yetiştirilen Karakaş koyunlarının çeşitli verim özellikleri ve vücut ölçüleri. YYÜ Zir. Fak. Tarım Bil. Derg. 10(1): 103-111.
Güngör, Ö.F., Ünal, N. 2020. Some production characteristics of Bafra, Akkaraman, Bafra × Akkaraman F1 and B1 sheep genotypes. Ankara Univ Vet Fak Derg, 67: 335-342.
Kenyon, P.R., Morel, P.C.H., Morris, S.T. 2004. The effect of individual liveweight and condition scores of ewes at mating on reproductive and scanning performance. New Zealand Veterinary Journal, 52: 230-235.
Koyuncu, M., Akgün, H. 2018. Some fertility traits of Kıvırcık sheep in rural farms. J. Anim. Prod., 59 (1): 33-40.
Koyuncu, M., Akgün, H. 2018. Yetiştirici koşullarında Kıvırcık koyunlarının bazı döl verimi özellikleri. J. Anim. Prod. 59 (1): 33-40.
Koyuncu, M., Duymaz, D. 2017. Kuzularda yaşama gücünün iyileştirilmesi. Hayvansal Üretim, 58(1): 46-56.
Matika, O., Van Wyk, J.B., Erasmus, G.J., Baker, R.L. (2003). Genetic parameter estimates in Sabi sheep. Livestock Prod. Sci., 79: 17-28.
Morris, C.A., Hickey, S.M., Clarke, J.N. 2000. Genetic and environmental factors affecting lamb survival at birth and through to weaning. New Zealand J. Agric. Res., 43: 515-524.
Mundan, D., Özbeyaz, C. 2004. Akkaraman, Kıvırcık x Akkaraman G1 ve Sakız x Akkaraman G1 koyunlarda süt verim özellikleri ile kuzularda büyüme ve yaşama gücü. Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg. 44 (2): 23-35.
Müftüoğlu, Ş. 1969. Konya Harasında yetiştirilen değişik generasyonlarda Merinos x Akkaraman koyunlarının önemli verim özellikleri üzerine araştırmalar. Lalahan Zoot. Araştırma Enstitüsü Yayın no:24.
Pekel, E. 1973. Akkaraman Koyunlarının süt verimlerinin artırılmasında İvesilerden yararlanma imkanları. I. İvesi ve Akkaraman koyunları ile bunların İvesi ve Akkaraman Koçlarından olma saf ve melez döllerinin G.D.Ü. Çiftliği şartlarındaki performansları. Ankara Üniv. Zir. Fak. Yayınları:43.
Sönmez, R., Kaymakçı, M., Eliçin, A., Tuncel, E., Wassmuth, R., Taşkın, T. 2009. Türkiye koyun ıslahı çalışmaları. Ulud Üniv Zir Fak Derg., 23(2): 43-65.
Tekerli, M., Gündoğan, M., Akıncı, Z., Akcan, A. 2002. Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve İvesi Koyunlarının Afyon Koşullarındaki Verim Özelliklerinin Belirlenmesi I. Döl Verimi ve Yaşama Gücü. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 42(2): 29-36.
Ülker. H., Baş, S., Vanlı, Y., Karaca. O., Aygün. T. 1999. Transferrin polimorfizminin Karakaş kuzularının bazı verim özellikleri ile ilişkileri. YYÜ Zir. Fak. Tarım.
Ünal, N. 2002. Akkaraman ve Sakız x Akkaraman F1 Kuzularda Yaşama Gücü, Büyüme ve Bazı Vücut Ölçüleri. Turk J Vet Anim Sci. 26: 109-116.
Ünal, N., Akçapınar, H., Atasoy, F., Koçak, S., Aytaç, M. 2004. Akkaraman, Sakız x Akkaraman ve Kıvırcık x Akkaraman me-lezleri (F1, G1) ile Karayaka ve Bafra koyunlarda canlı ağırlık ve yapağı özellikleri. Lalahan Hay Araşt Enst Derg., 44 (2): 15-22.
Yakan, A., Ünal, N., Dalcı, M.T. 2012. Ankara Şartlarında Akkaraman, İvesi ve Kıvırcık Irklarında Dölverimi, Büyüme ve Yaşama Gücü. Lalahan Hay. Araş. Enst. Derg. 52 (1): 1-10.
Yavuz, H.İ. 2015. Akkaraman kuzularında yaşama gücü, büyüme ve vücut ölçüleri. Yüksek Lisans Tezi. Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni AD, Şanlıurfa.
Yerli Hayvan Irk ve Hatlarının Tescili hakkında tebliğ (Tebliğ no 2004/39, Resmi Gazete sayısı 25668).
Yıldız, N., Denk, H. 2006. Van bölgesinde halk elinde yetiştirilen akkaraman koyunların çeşitli verim özelliklerinin araştırması II. Kirli yapağı verimleri, lüle uzunluklar, beden ölçüleri, kuzuların doğum ağırlıkları ve yaşama güçleri. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 20 (1): 29-37.
Zülkadir, U., Şahin, Ö., Aytekin, İ., Boztepe, S. 2008. Malya kuzularda canlı ağırlık ve bazı vücut ölçülerinin tekrarlanma dereceleri. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 22 (45):89-93.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2022 MAS Uygulamalı Bilimler Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.