Ege Denizi’ndeki Uyuşmazlıkların Deniz Ulaştırmasına Olası Etkileri

Özet

Tarihin her döneminde büyük önem taşıyan Ege Denizi’ndeki ulaştırma hatları, Marmara, Batı Anadolu ve Karadeniz’i Dünyanın diğer deniz alanlarına bağlamaktadır. Ege Denizi’ndeki yük akışları ve limanlardaki mevcut yoğunluk, bu alanı her geçen gün daha da dikkat çekici hale getirmektedir. Küreselleşmeyle birlikte Dünya ticaretindeki yük akışlarındaki artış, Ege Denizi’ne kıyıdaş olan ya da olmayan ülkelerin de bu alandaki sorunlara dâhil olmasında önemli bir etkendir. Özellikle karşılıklı kıyılara sahip olan Türkiye ve Yunanistan açısından söz konusu deniz alanındaki sorunlar, karasuları ve deniz alanlarının sınırlandırılmasına ilişkin anlaşmazlıklarla ilerleyip, özellikle 1970’lerin sonlarında başlayan petrol arama çalışmaları ile yeni bir boyut kazanmıştır. Bu çalışma kapsamında öncelikle Ege Denizi’nde karasuları, kıta sahanlığı, Egemenliği Uluslararası Anlaşmalarla Yunanistan’a Devredilmemiş Ada, Adacık ve Kayalıklar (EGEAYDAK), gayri askerî statüdeki adaların silahlandırılması ve arama kurtarma sorumluluk sahasına ilişkin sorunlar kısaca açıklanmıştır. Ardından Ege Denizi’ndeki tüm bu sorunların küresel deniz ticaretine olası etkileri değerlendirilmiştir. Her ne kadar Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi, “açık denizlerin serbestliği” ilkesini ön plana çıkarmış olsa da uygulamada karşılaşılan bazı sorunlar, bu ilkeye ilişkin önemli bir çelişkinin varlığını düşündürmektedir. Bu nedenle söz konusu çalışmada, Ege Denizi’ndeki uyuşmazlıkların bu rotayı kullanan ticari gemilere ve dolayısıyla deniz ticaretine etkileri incelenerek örnek vakalar yorumlanmış ve çalışma sonuçlandırılmıştır.