Farklı Olgunlaşma Dönemlerinde Yapılan Taze Koçan Hasadı Sonrası Tatlı Mısır (Zea mays L. saccharata) Biyokütlesinin Yem Kaynağı Olarak Kullanım İmkânlarının Araştırılması


Özet Görüntüleme: 257 / PDF İndirme: 125

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.7362681

Anahtar Kelimeler:

Tatlı mısır, olgunlaşma dönemi, hasat zamanı, biokütle verimi, Harran Ovası

Özet

Bu çalışmada farklı dönemlerinde yapılan taze koçan hasadı sonrası tatlı mısır (Zea mays L. saccharata Sturt) biyokütlesinin yem kaynağı olarak kullanım imkanlarının araştırılması amaçlanmıştır. Çalışma tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak Harran Ovası koşullarında 2016 ve 2017 yıllarında yürütülmüştür. Araştırmada Baron, Vega, Jübile, GSS 5649 ve Merit hibrit tatlı mısır çeşitleri kullanılmıştır. Zadoks skalasına göre erken süt olum (Z73), orta süt olum (Z75), geç süt olum (Z77), erken sarı olum (Z83), orta sarı olum (Z85) ve geç sarı olum (Z87) gelişim dönemlerinde hasat yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; bitki boyu (cm), sap kalınlığı (mm), yaprak sayısı (tane/bitki), kuru ot verimi (kg/da), kuru madde oranı (%) ve biokütle verimi (kg/da) gibi özellikler, olgunlaşma dönemlerinde yapılan hasat bakımından istatiksel olarak önemli bulunmuştur (P≤0.01). Çeşit ortalamalarında bitki boyu 124.5 ile 164.3 cm, sap kalınlığı 21.9 ile 23.9 mm, yaprak sayısı 10.2 ile 12.9 adet, biyokütle verimi 3895 ile 5933 kg/da arasında değişmiştir. Kuru ot verimi 1119 ile 1593 kg/da ve kuru madde oranı ise %28.35 ile %30.41 arasında bulunmuştur. Bitki boyu, kuru ot verimi ve kuru madde oranı değerleri erken olgunlaşma dönemlerinde yapılan hasatta daha düşük, geç gelişme dönemlerinde yapılan hasatlarda ise daha yüksek bulunmuştur. En yüksek biokütle verimine erken sarı olum (Z83) döneminde, en düşük değere ise erken süt olum (Z73) döneminde ulaşılmıştır. GSS 5649 çeşidinin biokütle verimi diğerlerine göre daha yüksek bulunmuştur. Taze koçan hasadı sonrası tatlı mısır biokütlesinin yem kaynağı olarak kullanılabileceği ve tatminkâr bir verim elde edileceği belirlenmiştir.

Referanslar

Alan, Ö., Sönmez, K., Budak, Z., Kutlu, İ., Ayter, N.G. 2011. Eskişehir ekolojik koşullarında ekim zamanının şeker mısırın (Zea mays saccharata Sturt.) verim ve tarımsal özellikleri üzerine etkisi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 25(4): 34-41.

Anonim, 2019. Şanlıurfa uzun yıllar ortalaması meteotrolojik verileri. https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik. aspx?k=H&m = SANLIURFA Erişim tarihi: 23.07.2019

Atakul, Ş. 2011. Diyarbakır koşullarında farklı ekim zamanlarının beş şeker mısırı çeşidinde taze koçan ve tane verimi ile bazı tarımsal özelliklere etkisi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 90s, Adana.

Bozkurt, M., Karadoğan, T. 2017. Örtü altı koşullarında yetiştirilen şeker mısırı (Zea mays saccharata Sturt.) çeşitlerinde uygun ekim sıklığının belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 12(2): 19-29.

Budak Başçitçi, Z., Kınacı, E. 2012. Eskişehir’de bodur fasulye ile Karışık ekilen şeker mısırında farklı ekim düzenlemelerinin verim ve verim öğelerine etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(2): 93-102.

Budak Başçitçi, Z., Alan, Ö., Kınacı, E., Kınacı, G., Kutlu, İ., Sönmez, K., Evrenesoğlu, Y. 2012. Bazı şeker mısır çeşitlerinin (Zea mays saccharata Sturt) teknolojik ve kalite özellikleri. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 26(4): 11-18.

Burhan, K., Bozkurt, H. 2018. Mısırda körpe koçan verim ve bazı özelliklerine hasat zamanının etkisi. Derim, 35(1): 61-66.

Can, M., Akman, Z. 2014. Uşak ekolojik şartlarında farklı azot dozlarının şeker mısırın (Zea mays saccharata Sturt.) verim ve kalite özelliklerine etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(2): 93-101.

Çaçan, E., İşikten, S. 2019. Bingöl İli ekolojik koşullarında bazı silajlık mısır çeşitleri için uygun ekim zamanının belirlenmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 6(1): 39-49.

Çakal, M.A. 2013. TRA1 bölgesi yem bitkileri raporu. Kudakaaraştırma ve planlama birimi. http://www. ramasyem.com.tr/bitkisel-uretim -tarim/silaj.htm.

Dickerson, W.G. 1996. Home and market garden sweet corn production. http://aces.nmsu.edu /pubs/_h/h-223.pdf. (Erişim tarihi: 07.03.2017).

Dinç, U., Şenol, S., Sayın M., Kapur, S., Güzel, N., Derici, R., Kara, E.E. 1988. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Toprakları (GAT) 1. Harran Ovası. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu, Tarım ve Ormancılık Araştırma Grubu, Güdümlü Araştırma Projesi Kesin Raporu, Proje No: TOAG-534, Adana.

Dolbeer, R.A., Wronecki, P.P., Stehn, R.A. 1986. Resistance of sweet corn to damage by black bird sandstarlings. J. Amer. Soc. Hort. Sci., 111(2): 306-311.

Efe, E., Bek, Y., Şahin, M. 2000. SPSS’te çözümleri ile istatistik yöntemler II. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Rektörlüğü, Yayın No:10, Bilgisayar Araştırma ve Uygulama Merkezi (BAUM), Yayın No: 10, Kahramanmaraş.

Egesel, C.Ö., Turhan, H., Kahrıman, F., Özkan, P. 2007. Bazı şeker mısır (Zea mays saccharata Sturt.) genotiplerinin verim ve bitkisel özelliklerinin incelenmesi, Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-27 Haziran, Erzurum, s. 206-209.

Erdal, Ş., Pamukçu, M. 2005. Tatlı mısır (Zea mays L. Var saccharata Sturt ). Derim, 22(2): 41-46.

Erdal, Ş., Pamukçu, M., Ekiz, H., Soysal, M., Savur, O., Toros, A. 2009. Bazı silajlık mısır çeşit adaylarının silajlık verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 22 (1): 75-81.

Eşiyok, D., Bozokalfa, M.K., Uğur, A. 2004. Farklı lokasyonlarda yetiştirilen şeker mısır çeşitlerinin verim, kalite ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi. E.Ü.Z.F. Dergisi, 41(1) : 1-9.

Geren, H. 2001. Bornova koşullarında ikinci ürün olarak yetiştirilen farklı mısır çeşitlerinde ekim zamanlarının silaj özelliklerine etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 38(2-3): 47-54.

İdikut, L., Cesur, C., Tosun, S. 2005. Şeker mısırda ekim zamanı ve yetiştirme tekniğinin hasıl verim bazı özelliklere etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen ve Mühendislik Dergisi 8(1).

İdikut, L., Zülkadir, G., Çölkesen, M., ürüdurmaz, C. 2016. Kompozit şeker mısırı popülasyonu ile hibrit şeker mısırı çeşidinin bazı agronomik özellikler bakımından karşılaştırılması. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, TARGİD Özel Sayı 41-50.

Kara, B., Akman, Z. 2002. Şeker mısırında koltuk ve uç alma ile yaprak sıyırmanın verim ve koçan özelliklerine etkisi. A.Ü.Z.F. Dergisi 15(2) : 9- 18.

Kara, B., Akman, Z. 2004. Şeker mısırında (Zea mays saccharata Sturt) koltuk ve uç alma ile yaprak sıyırmanın bazı fenolojik özellikler ve biyolojik verime etkisi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 13(1-2): 63-70.

Kara, B., Bozkurt, H. 2018. Mısırda körpe koçan verim ve bazı özelliklerine hasat zamanlarının etkisi, Derim, 35(1): 61-66.

Karababa, E., Coşkuner, Y. 2007. Moisture dependent physical properties of dry sweet corn kernels, International Journal of Food Properties, 10(3): 549-560.

Kantarcı, D., Pazır, F., İştipiller, D., Tosun, M., Aykut Tonk, F. 2016. Tatlı mısırın kalite kriterlerine göre optimum hasat zamanının belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25 (Özel sayı-1): 70-73.

Koç, A., Çalışkan, M. 2017. Azotun silaj verimine ve silaj kalitesine etkisi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25(özel sayı-2): 265-271

Koçak, A.N. 1987. Mısırın insan gıdası olarak önemi ve gıda endüstrisindeki Yeri. Türkiye’de Mısır Üretiminin Geliştirilmesi, Problemler ve Çözüm Yolları Sempozyumu. TARM, Ankara.

Kula, N., Karadoğan, T. 2017. Örtü altı koşullarında yetiştirilen şeker mısırı (Zea mays saccharata Sturt.) çeşitlerinde uygun dikim zamanlarının belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 12 (1): 39-48.

Seydoşoğlu, S., Çaçan, E., Sevilmiş, U. 2019a. Determination of botanical composition yield and pasture quality rating of infertile pastures in Kozluk district of Batman province of Turkey. Fresenius Environmental Bulletin, 28 (4A):3388-3394.

Seydoşoğlu, S., Kökten, K., Saruhan, V., Sevilmiş, U. 2019. Status and Health of Some Natural Pastures in South East Anatolia Region of Turkey. Range Managment and Agroforestry, 40(2): 181-187

Seydoşoğlu, S., Cengiz, R. 2020. İkinci ürün olarak yetiştirilen silajlık mısır çeşitlerinde farklı ekim zamanları ile FAO olum gruplarının verim ve verim unsurlarına etkisinin belirlenmesi. Euroasia Journal of Mathematics-Engineering Natural & Medical Sciences, 8:117-125.

Seydoşoğlu, S., Saruhan, V. 2017. Farklı ekim zamanlarının bazı silajlık mısır çeşitlerinde verim ve verim unsurlarına etkisinin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 54(4):377-383.

Öktem, A., Öktem, A.G. 1999. Bazı şeker mısır çeşitlerinin (Zea mays saccharata Sturt) firik koçan ve tane verimleri ile önemli tarımsal karakterlerinin belirlenmesi. GAP I. Tarım Kongresi, 26-28 Mayıs, Cilt II, s:893-900, Şanlıurfa.

Öktem, A., Simsek, M., Öktem, A.G. 2003. Deficit irrigation effects on sweet corn (Zea mays saccharata Sturt) with drip irrigation system in a semi-arid region, I: Water–yield relationship. Agricultural Water Management 61(1): 63–74.

Öktem, A., Öktem, A. G., Coskun, Y. 2004. Determination of sowing dates of sweet corn. (Zea mays L. saccharata Sturt.) under Sanliurfa Conditions. – Turkish J Agric. Forestry 28: 83-91.

Öktem, A.G., Öktem, A. 2005. Effect of nitrogen and intra row spaces on sweet corn (Zea mays saccharata Sturt) ear characteristics. – Asian Journal of Plant Science 4(4): 361-364.

Öktem, A. 2006. Effect of different irrigation intervals to drip irrigated dent corn (Zea mays L. indentata) water-yield relationship. – Pakistan Journal of Biological Sciences 9(8): 1476-1481.

Öktem, A., Öktem, A.G. 2007. Bazı şeker mısır (Zea mays saccharata Sturt) genotiplerinin Harran Ovası koşullarında verim karakteristiklerinin belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 20(1):33-46.

Öktem, A. 2008a. Effect of nitrogen on fresh ear yield and kernel protein content of sweet corn (Zea mays saccharata) under upper Mesopotamia region of Turkey. – Indian Journal of Agricultural Sciences 78(1): 50-55.

Öktem, A. 2008b. Effects of deficit irrigation on some yield characteristics of sweet corn. – Bangladesh Journal of Botany 37(2): 127-131.

Öktem, A. 2008c. Effect of water shortage on yield, and protein and mineral compositions of drip-irrigated sweet corn in sustainable agricultural systems. –Agricultural Water Management 95(9): 1003-1010.

Öktem, A., Öktem, A. G. 2009. Yield characteristics of sweet corn under deficit irrigation in Southeastern Turkey. – The Philippine Agricultural Scientist 92(3): 39-44.

Öktem, A., Öktem, A. G., Emeklier, H. Y. 2010. Effect of nitrogen to yield and some quality parameters of sweet corn. – Communications in Soil Science and Plant Analysis 41(7): 832-847.

Öktem, A., Öktem, A.G. 2013. Determination of effective characteristics to green plant yield of corn as a selection criterion. – Soil-Water Journal 2(2): 1625-1632.

Öktem, A., Toprak, A. 2013. Çukurova koşullarında bazı atdişi mısır genotiplerinin verim ve morfolojik özelliklerinin belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(4): 15-24

Öktem, A.G., Öktem, A. 2020a. Effect of farmyard manure application on yield and some quality characteristics of popcorn (Zea mays L. everta Sturt) at the organic farming. Journal of Agriculture and Ecology Research International 21(9): 35-42.

Öktem, A.G., Öktem, A. 2020b. Effect of humic acid application methods on yield and some yield characteristics of corn plant (Zea mays L. indentata). Journal of Applied Life Sciences International 23(11): 31-37.

Öktem, A.G., Öktem, A. 2020c. Impact of vermicompost to dent corn (Zea mays L. indentata). Int. Journal of Innovative Approaches in Agricultural Research 4(1): 48-55.

Özata, E., Kapar, H. 2011. Atdişi mısır yoklama melezlerinin verim ve bazı verim öğeleri. Türkiye 9. Tarla Bitkileri Kongresi, 12-14 Eylül, Bursa.

Özata, E., Kapar, H. 2012. Silajlık hibrit mısır çeşit adaylarının verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Tarla Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(1): 37-41.

Özel, M., Öktem, A.G. 2021. The Effect of vermicompost application at different levels on yield and yield characteristics in dent corn (Zea mays L. indendata). BEU Journal of Science 10(4): 1324-1333.

Özata, E., Geçit, H.H., Ünver İkincikarakaya, S. 2016. Orta Karadeniz ekolojik koşullarında şeker mısırda (Zea mays saccharata Sturt.) değişik ekim sıklıkları ve azot dozlarının verim öğelerine Etkisi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25 (Özel sayı-1): 74-80

Panahi, M., Naseri, R., Soleımanı, R. 2010. Efficiency of Some sweet corn hybrids at two sowing dates in Central İran. Middle - East Journal of Scientific Research 6(1): 51-55.

Sade, B. 2002. Mısır tarımı. Konya Ticaret Borsası, Yayın No,1, Konya.

Sönmez, K., Alan, Ö., Kınacı, E., Kınacı, G., Kutlu, İ., Başçiftçi, Z.K., Evenesoğlu, Y. 2013. Bazı şeker mısırı çeşitlerinin (Zea mays accharata Sturt) bitki, koçan ve verim özellikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 8(1): 28-40.

Süer, E.R. Acar, R. 2019. Farklı ekim yataklarına ikinci ürün olarak ekilen silajlık sorgum ve mısırın verim ve verim unsurları. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi, 8(2): 273-278.

Tracy, W.F. 2001. Sweet corn. in: Speciality corns, 2 nd. Editions, ed. by A.R. Hallauer, CRC Press, LLC, Boca Raton.

Turgut, İ. 2000. Bursa koşullarında yetiştirilen şeker mısırında (Zea mays saccharata Sturt.) Bitki sıklığının ve azot dozlarının taze koçan verimi ile verim öğeleri üzerine Etkisi, Turk J. Agric. For. 24: 341-347.

Turgut, İ., Balcı, A. 2001. Bursa koşullarında değişik ekim zamanlarının şeker mısırı (Zea mays saccharata Sturt.) çeşitlerinin taze koçan verimi ile verim öğeleri üzerine etkileri. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi. 17-21 Eylül, Sayfa: 195- 200, Tekirdağ.

TÜİK 2018.Türkiye istatistik kurumu bitkisel üretim verileri. https://biruni.tuik.gov.tr./medas/?kn=92&locale=tr

Uçkesen, B. 2000. Tekirdağ koşullarında I. Ürün ve II. Ürün olarak şeker mısır (Zea mays saccharata Sturt.) yetiştirme olanaklarının belirlenmesi, Trakya Üni. Fen Bil. Enst. Yük. Lis. Tezi, Tarla Bit. ABD, 76 s.

Vartanlı, S. 2006. Ankara Koşullarında Hibrit Mısır Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. 80 s.

Yıldız, H., İlker, E., Yıldırım, A. 2017. Bazı silajlık mısır (Zea mays L.) çeşit ve çeşit adaylarının verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 12(2):81-89

Yıldız, S., Erdoğan S. 2018. Van koşullarında yetiştirilen silajlık mısır (Zea mays L.) ve ayçiçeği (Helianthus annuus L.)’nin verim parametreleri ve besin madde kompozisyonuna ait kalite özellikleri. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 5(3):280-285.

Zadoks, J. C., Chang, T. T., Konzak, C. F. (1974). A decimal code for the growth stages of cereals. Weed Research, 14: 415-421.

İndir

Yayınlanmış

2022-11-25

Nasıl Atıf Yapılır

AĞAÇKESEN, M. N., & ÖKTEM, A. (2022). Farklı Olgunlaşma Dönemlerinde Yapılan Taze Koçan Hasadı Sonrası Tatlı Mısır (Zea mays L. saccharata) Biyokütlesinin Yem Kaynağı Olarak Kullanım İmkânlarının Araştırılması. MAS Uygulamalı Bilimler Dergisi, 7(4), 1002–1016. https://doi.org/10.5281/zenodo.7362681

Sayı

Bölüm

Makaleler