Mardin Ekolojik Koşullarında Bazı Çörek Otu (Nigella sativa L.) Genotiplerinin Fenolojik ve Agronomik Özelliklerine Göre Sınıflandırılması
Özet Görüntüleme: 180
/ 
PDF İndirme: 125
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.7338879Anahtar Kelimeler:
Çörek otu, kışlık ekim, kümeleme analizi, verim, yazlık ekimÖzet
Bu çalışma, Mardin ekolojik koşullarında farklı ekim dönemlerinde bazı çörek otu (Nigella sativa L.) genotiplerinin fenolojik gözlemler değerlerinin ve agronomik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla 2018-2019 ve 2019-2020 ekim dönemlerinde kışlık ve yazlık olarak tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırmada Çameli çeşidi ile 18 farklı çörek otu genotipi kullanılmıştır. Çalışmada, ayrıca genotipler fenolojik gözlemler sonucunda elde edilen parametreler ve agronomik özelliklerine göre kümeleme analizi ile gruplandırılmıştır. Kümeleme analizi sonuçlarına göre, İzmir, Konya, Burdur, Burdur-1, Eskişehir, Eskişehir-3, Eskişehir-4, Eskişehir-5 genotiplerinin birinci kümede; Amasya, Çameli, Diyarbakır, Mersin, Samsun, Suriye, Adana Şanlıurfa, Şanlıurfa-1, Tokat ve Tokat-2 genotiplerinin ikinci kümede yer aldığı görülmüş olup, fenolojik ve agronomik özelliklerin tamamı bakımından birinci kümede yer alan genotiplerin daha yüksek ortalamalara sahip olduğu belirlenmiştir. Çalışma sonucunda, tohum verimi bakımından Eskişehir-5 (G9) genotipinin diğer çeşit ve genotiplere göre daha iyi performans gösterdiği tespit edilmiştir. Kışlık ekimlerde incelenen parametreler açısından değerler yazlık ekimlere göre daha yüksek bulunmuş olup, Mardin koşullarında çörek otu yetiştiriciliği için en uygun ekim zamanının ise kışlık ekim olduğu belirlenmiştir.
Referanslar
Baydar, H. 2013. Tıbbi ve aromatik bitkiler bilimi ve teknolojisi (Genişletilmiş 4. baskı). Süleyman Demirel Üniversitesi, Yayın No: 51. Isparta.
Baytop, T. 1984. Türkiye’de bitkiler ile tedavi, geçmişte ve bugün. İstanbul Üniversitesi Yayınları, No:3255. İstanbul.
Bıyık, Z. 2018. Seçilmiş bazı çörek otu (Nigella sativa L.) popülasyonlarının Tokat-Niksar şartlarında performanslarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Ceylan, A. 1983. Tıbbi bitkiler (1. genel bölüm). Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:312, Bornova-İzmir.
Demirhan, A. 1974. Mısır çarşısı drogları. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi Tarihi ve Deontoloji Kürsüsü.
Faydacı, A. 2019. Isparta koşullarında çörek otu (Nigella sativa L.) genotiplerinin fenolojik agronomik ve kalite özeliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
Gün, M. 2012. Kutsal tohum (Nigella sativa L.) çörek otunun iyileştirici etkisine ilişkin bazı bilgiler. Lokman Hekim Journal, 2(1): 43-46.
Gürbüz, B., Karakaya, A., Rezaeieh, P., Çelik, A., Uyanık, M. 2012. Türkiye’de kimyon tarımı ve ekonomik önemi. Türktarım Dergisi, 203: 84-87.
İlisulu, K. 1992. İlaç ve baharat bitkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No:1256. Ankara
Kalaycı, Ş. 2009. SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. 4. Baskı, Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
Karik, Ü., Öztürk, M. 2009. Türkiye dış ticaretinde tıbbi ve aromatik bitkiler. Bahçe, 38(1): 21-31.
Keser, E. 2019. Kahramanmaraş ekolojik koşullarında kışlık ve yazlık ekilen çörek otu (Nigella Sp.) genotiplerinin tarımsal ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Koşar, İ. 2019. Çörek otu (Nigella sativa L.) çeşit ve popülasyonlarının karakterizasyonu. Doktora Tezi, Haran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Örmek, U. 2019. Mardin kuru koşullarına uygun çörek otu (Nigella sativa L.) çeşit ve hatlarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Özdemirel, F. 2019. Farklı kökenli çörek otu (Nigella sativa L.) genotiplerinin bursa ekolojik koşullarında verim ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Özen, E. 2022. Farklı kökenli çörek otu (Nigella sativa L.) genotiplerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Siirt Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Tonçer, Ö., Kızıl, S. 2004. Effect of seed rate on agronomic and technologic characters of Nigella sativa L. International Journal of Agriculture & Biology, 6(3): 529-532.
TÜİK, 2021. Bitkisel üretim istatistikleri. http://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr. Erişim tarihi: 15 Kasım 2022
Ürüşan, Z. 2016. Bazı çörek otu (Nigella sativa L., Nigella damascena) genotiplerinde tarımsal ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Zeybek, N. 1985. Farmasötik botanik. Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Yayınları, Bornova-İzmir.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2022 MAS Uygulamalı Bilimler Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 