Bazı Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Genotiplerinin Sırta Ekim Sisteminde Morfolojik, Fizyolojik, Verim Ve Kalite Yönünden İncelenmesi
Özet Görüntüleme: 353
/ 
PDF İndirme: 255
DOI:
https://doi.org/10.52520/masjaps.v7i2id167Anahtar Kelimeler:
Ekmeklik buğday, kes verimi, sırta ekim, genotipÖzet
2019 yılından itibaren bütün dünyada görülen Covid-19 virüs salgını, insan beslenmesinde birçok bitkinin üretimi gibi buğday üretiminin de ne denli önemli olduğunu açıkça göstermiştir. Bu süreçte ülkelerin kendi vatandaşlarına gerekli temel ihtiyaçlarını karşılamaları konusunda zorlandıkları ve talebi karşılayamadıkları görülmüş olup, bu tür dünya geneli salgınlara karşı önlemlerin alınması konusunda, bitkisel üretimin artırılmasıyla gıda ihtiyacının karşılanması hedeflenmektedir. Bu çalışmada bazı ekmeklik buğday genotiplerinin (yerel genotipler, ticari çeşitler, CIMMYT hatları ve Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi hatları); sırta ekim sisteminde, destekleyici sulamayla ve arttırılmış gübreleme ile birlikte maksimum düzeyde verim ve kalite elde edilmesi amaçlanmıştır. Yapılan SPAD ölçümlerinde en yüksek değere sahip genotip DZE-7 (60.93) iken en düşük değere sahip genotip YE-47 (42.92) olarak görülmüştür. Normalize edilmiş vejatasyon indeksi (NDVI) bakımından en yüksek değere sahip genotip 0.82 ile Avaric ve en düşük değere sahip genotip ise 0.62 ile Sagittario genotiplerinde gözlenmiştir. Başaklanma gün sayısı bakımından en erkenci 138.7 gün ile 14 STEMRRSN 6037 genotipi olurken, en geççi 162.56 gün ile DZE-3 genotipi olmuştur. Metrekarede başak sayısı bakımından en yüksek değeri veren 557.71 başak/m2 ile YE-98 genotipi iken en düşük değere sahip genotip 239.67 başak/m2 ile YE-68 genotipi olmuştur. Tane verimi en yüksek genotip değerine sahip genotip 375,74 kg/da ile DZE-3 genotipinden elde edilirken, en düşük değer ise 89,43 kg/da ile Beşköprü genotipinde bulunmuştur. En yüksek protein oranı değerine sahip genotip %19,37 ile YE-98 genotipinden elde edilirken, en düşük değer ise %13,13 ile 13 STEMRRSN 6024 genotipinde bulunmuştur ayrıca en yüksek yaş gluten oranı değerine sahip genotip %43,36 ile YE-98 genotipinden elde edilirken, en düşük değer ise %29,4 ile 13 STEMRRSN 6024 genotipinde belirlenmiştir.
Referanslar
Atak, M. 2017. Buğday ve Türkiye buğday köy çeşitleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22 (2): 71-88.
Aydoğan, S., Şahin, M., Göçmen, A., Demir, B., Yıldırım, T., Hamzaoğlu, S. 2020. Yağışa dayalı koşullarda bazı ekmeklik buğday çeşitlerinin (Triticum aestivum L.) verim ve bazı kalite özelliklerinin değerlendirilmesi. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 23(3): 713-721. DOI: https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.v23i53104.660925
Bayhan, M., Özkan, R., Albayrak, Ö., Akıncı, C. 2019. Aşırı kurak sezonda ekmeklik buğday genotiplerinin performanslarının test edilmesi. 2. Uluslararası Mardin Artuklu Bilimsel Araştırmalar Kongresi, Eylül 2019, Mardin. S, 166.
Bilgin, O., Korkut, K.Z. 2005. Bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşit ve hatlarının tane verimi ve bazı fenolojik özelliklerinin belirlenmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2 (1): 57-65. DOI: https://doi.org/10.1501/Tarimbil_0000000580
Bonfil, D.J., Karnieli, A., Raz, M., Mufradi, I., Asido, S., Egozi, H., Hoffman, Schmilovitch, A.Z. 2004. Decision support system for ımproving wheat grain qualıty in the mediterranean area of Israel. Field Crops Research, 89: 153-163. DOI: https://doi.org/10.1016/j.fcr.2004.01.017
Khan, N., Jan, A., Khan, A.I., Khan, A.M., Khan, I. 2002. Response of wheat cultivars to varying seeding rates under rainfed conditions. Asian Journal of Plant Sciences, 4: 343–345. DOI: https://doi.org/10.3923/ajps.2002.343.345
Kılıç, H., Aktaş, H., Kendal, E. 2020. Ekmeklik buğday genotiplerinin (Triticum aestivum L.) yüksek sıcaklık şartlarında verim ve bazı kalite özellikleri yönünden değerlendirilmesi. KafkasÜniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 13 (1): 1-18. DOI: https://doi.org/10.29132/ijpas.721877
Koca, Y.O., Dere, Ş., Erekul, O. 2011. İleri ekmeklik buğday hatlarında tane verimi ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 8 (2): 15-22.
Özen, S., Akman, Z. 2015. Yozgat ekolojik koşullarında bazı ekmeklik buğday çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10 (1): 35-43.
Rahman, M. M., Hossain, A., Hakim, M. A., Kabir, M. R., Shah, M.M.R. 2009. Performance of wheat genotypes under optimum and late sowing condition. International Journal of Sustain Crop Production, 4(6): 34-39.
Soomro, U.A., Rahman, M.U., Odhano, E. A., Gul, S., Tareen, A.Q. 2009. Effects of sowing method and seed rate on growth and yield of wheat (Triticum aestivum). World Journal of Agricultural Sciences, 5(2): 159–162.
Şahin, M., Göçmen, A., Aydoğan, S., Yakışır, E. 2016. Orta Anadolu sulu koşullarında bazı kışlık ekmeklik buğday genotiplerinin verim ve kalite performanslarının belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25 (Özel sayı-1): 19-23. DOI: https://doi.org/10.21566/tarbitderg.279721
Thapa, S., Rudd, J.C., Xue, Q., Bhandari, M., Reddy, S.K., Jessup, K.E., Liu, S., Devkota, R.N., Baker, J., Baker, S. 2019. Use of NDVI for characterizing winter wheat response to water stress in a semi-arid environment. Journal of Crop Improvement, 1542-7528. DOI: https://doi.org/10.1080/15427528.2019.1648348
Tonk, F., İştipliler, D., Tosun, M. 2017. Bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) genotiplerinde özellikler arası ilişkiler ve path analizi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 54(1): 85-89. DOI: https://doi.org/10.20289/zfdergi.297980
Yıldırım, M., Kılıç, H., Kendal E., Karahan, T. 2011. Applicability of chlorophyll meter readings as yield predictor in durum wheat. Journal of Plant Nutrition, 34(2): 151-164. DOI: https://doi.org/10.1080/01904167.2011.533319
Zeybek, A., Özkan, Y., Tan, E. 2005. Farklı ekim sıklığı ve azot dozlarının Ziyabey-98 ekmeklik buğday çeşidinde verim ve verim komponentleri üzerine etkisi. Türkiye 6. Tarla Bitkileri Kongresi Araştırma Sunusu, 1:105-109.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 